Samuel Beckett i Kōbō Abe: Po drugiej stronie lustra

Celem tej pracy było porównanie prozy Kōbō Abe i Samuela Becketta, pisarzy, którzy tworząc w tym samym okresie, dzielili podobne obawy i stawiali podobne diagnozy dotyczące kondycji ludzkiej. Pierwszy rozdział poświęcony jest krótkiemu wstępowi biograficznemu, który pokazuje, że pisarze dzielili wiele podobnych doświadczeń, które ukształtowały ich jako artystów. Następnie podane sa definicje pojęć: abstrakcja, groteska, surealizm, jaźń, umysł i ciało, które później zostały wykorzystane w części analitycznej. Rozdział drugi jest poświęcony roli społeczeństwa w dziełach Abe i Becketta oraz temu, w jaki sposób ich bohaterowie budują więzi z innymi ludźmi. Jak wykazała analiza, obaj autorzy prezentowali jaźń jako warunkowaną przez obecność drugiego człowieka, potrzebującą świadka by móc istnieć. Relacje społeczne opisywane przez pisarzy są brutalne i oparte na strukturze siły; równość jest stanem niemożliwym do osiągnięcia. Bohaterowie nie są w stanie funkcjonować w społeczeństwie a ich samotność oraz wykluczenie prowadzą do upadku i śmierci. Druga część tego rozdziału skupia się na związku ciała z umysłem. Zarówno Beckett jak i Abe ukazują ciało jako dominujące nad umysłem; istnienie umysłu jest wręcz podważane. Podczas gdy Beckett skupia się na fizycznym bólu i cierpieniu, Abe zwraca uwagę na psychiczną obsesję na punkcie wyglądu zewnętrznego; obydwaj sięgają do motywu metamorfozy Trzeci rozdział kontunuuje rozważania na temat jednostki, ale skupia sie na jej roli jako narratora. Narratorzy pierwszoosobowi są, zarówno u Abe jak i u Becketta, zagubieni i nierzetelni, czytelnik nie może ufać ich słowom. Opowiadanie historii ma pomóc im nadać sens swojemu istnieniu, ale i ta próba walki z nadchodzącym zapomnieniem kończy się fiaskiem. Rozdział ten opisuje również rodzaje narracji stosowane przez obu pisarzy.Następnie analizie poddany został świat przedstawiony utworów Abe i Becketta. Obaj pisarze opisują świat jako mroczny i wrogi, gdzie nawet piękno natury nie łagodzi cierpienia jego mieszkańców. Światy opisywane przez Abe często mają strukturę labiryntu; bohater gubi się w nich i zatraca, podobnie jak w twórczości Franza Kafki. Świat jest surrealistyczny i groteskowy, prawa logiki nie obowiązują a rozum zostaje ośmieszony. Podobnie jest u Becketta, ale u niego dominuje absurd, całkowicie niszcząc nasze wyobrażenie o świecie. Obaj autorzy prezentują rozum jako coś, co oferuje złudne poczucie bezpieczeństwa, podczas gdy rzeczywistość jest chaotyczna i nie ma w niej żadnej struktury. We wnioskach podkreślono, iż analiza wykazała liczne podobieństwa między Abe i Beckettem, zwłaszcza jesli chodzi o wykorzystywane motywy i przyjętą perspektywę. Zakres pracy nie obejmuje jednak wszystkich możliwych płaszczyzn do porównania, tak więc temat wymaga dalszych badań.

The aim of this thesis is to compare Kōbō Abe’s and Samuel Beckett’s prose fiction to examine similarities between writers who, creating throughout the same period of time, shared common concerns and diagnoses about the human condition. The first chapter offers a short biographical introduction showing that both writers shared many experiences that shaped them as artists. The biographical section is followed by the definitions of terms such as the abstract, the grotesque, the surreal, the self, the mind and the body, which were used later in the analytical part. The second chapter is devoted to discussing the role and place of society in Abe’s and Beckett’s works and relations of the main characters with other people. Abe and Beckett shared the idea that the self is conditioned by the presence of others and that it needs witnesses to continue its existence. Social relations presented by the authors are brutal and based on a power structure; equality is a state impossible to attain. The main characters are all unfit to live among other people and the loneliness and exclusion leads to their death.The next section focuses on the relationship between the body and the mind. Both authors present the body as dominating over the mind; the very existence of the latter is questioned. While Beckett focuses on the physical pain and suffering, Abe’s perspective shifts to the psychological obsession with the physical appearance; they both use the theme of metamorphosis to show the power of the body over the mind.The third chapter continues the discussion of the individual but focuses on his function as a narrator. Abe and Beckett’s first person narrators are confused and unreliable, telling stories to somehow give sense to their miserable existence. This chapter also discusses the modes of narration used by the writers.The analysis of the narration and narrators is followed by a brief description of the worlds created by Abe and Beckett. Both Abe and Beckett present the world as a grim and hostile place where even the beauty of nature does not alleviate the suffering of its inhabitants. Abe’s worlds very often resemble a maze in their structure, with the main protagonist lost and confused, a vision similar to that of Franz Kafka’s. The world is surreal and grotesque; the laws of logic do not apply and the reason is ridiculed. The same holds true for Beckett’s worlds, but he chooses absurd over the grotesque, shattering our preconceptions about the world completely. Both authors show reason as offering a false sense of securing while the reality is chaotic and unstructured. In conclusion it was pointed out that indeed Abe and Beckett show great similarities in the themes they employ in their works and in the way they approach them. The scope of this paper did not, however, include all the possible grounds for comparison and so further analysis is required to examine the subject exhaustively.