The epitaphs on the municipal cemetery in Crosno

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie materiału opartego na około pięciuset inskrypcjach nagrobnych, które zostały zebrane na cmentarzu komunalnym w Krośnie. Celem autora było m.in przedstawienie informacji o podmiocie, jakie przekazuje napis nagrobny. Pokazano także sposób realizacji funkcji ekspresywnej i impresywnej, przejawiających się w inskrypcjach. Oprócz tego zbadano, za pomocą jakich form językowych określana jest śmierć. Przede wszystkim skupiono się jednak na funkcjach, jakie spełniają w inskrypcjach nazwy własne. Analizując zebrany materiał, skoncentrowano się głównie na strukturze oraz zawartości treściowej inskrypcji. Podstawą do tejże analizy było zgromadzenie inskrypcji o strukturze złożonej, tzn. onomastyczno-tekstowej. Mnogość zebranych inskrypcji wymagała od autora użycia różnych metod opisu napisów nagrobnych. Zatem odwoływano się nie tylko do struktury inskrypcji, ale także do jej funkcji lub treści, jakie zostały w niej zawarte. Praca składa się z dwóch części. W pierwszej przedstawiono teren badań, jednocześnie uwzględniając jego historię i położenie, co z socjologicznego punktu widzenia ma niebagatelne znaczenie dla wszystkich inskrypcji, jakie odnajdziemy na krośnieńskim cmentarzu. W kolejnym rozdziale można znaleźć informacje tyczące się trzech najważniejszych cmentarzy w Krośnie. W dalszej, teoretycznej części pracy skupiono się pochodzeniu, historii i funkcjach inskrypcji. Zaprezentowano także typologię wierszy nagrobnych, a także stan badań nad polską epigrafią nagrobną. W części analitycznej skupiono się natomiast na onomastycznej warstwie inskrypcji. Przeanalizowano imiona, nazwiska oraz nazwy miejscowe, jakie pojawiają się na grobach mieszczących się na cmentarzu komunalnym w Krośnie. Tymczasem w kolejnym rozdziale przyglądnięto się fakultatywnym informacjom, jakie są zawarte w napisach nagrobnych. Zbadano najczęściej pojawiające się nazwy zawodów i funkcji pełnionych przez zmarłych za życia, jakie można odnaleźć w inskrypcjach, a także nazwy stopni pokrewieństwa oraz tytuły naukowe i stopnie wojskowe. Następny rozdział dotyczy finalnych części inskrypcji, w których pojawiają się posłania wierszowe lub cytaty z utworów literackie. Ta część napisu nagrobnego to miejsce, w którym ujawnia się nadawca komunikatu. Kryterium odbiorcy i nadawcy komunikatu nagrobnego zostało poruszone w kolejnym rozdziale niniejszej pracy.Dzięki wielowarstwowej analizie zebranego materiału udowodniono, że inskrypcja nagrobna jest odzwierciedleniem światopoglądu człowieka, a także ukazuje pewne zmiany, jakie zaszły w umysłowości człowieka na przestrzeni stu lat. Świadczyć może o tym chociażby metamorfoza hierarchii zawodów. Materiał został przeanalizowany w ujęciu socjolingwistycznym, czego celem było zaprezentowanie przekonań, gustów i poglądów krośnian, jakie odbijają się w napisach nagrobnych.

The purpose of this paper is to present material based on about five hundred inscriptions, which were collected in the municipal cemetery in Crosno. The author aimed to provide information about the entity that passes tombstone inscription. Also shown is how to implement the function expressive, manifested in inscriptions. Above all, however, focuses on features that meet the inscriptions names. Analyzing the collected material, primarily focuses on the structure and content of substance inscriptions. A multitude gathered inscription require the use of different methods of description tombstone inscriptions. Thus, reference was made not only to the structure of the inscription, but also for its functionality or content that are contained therein.