Pfefferkorn vs. Reuchlin : dispute over the Talmud and other hebrew books in 1509-1520

Siłą napędową powstania nowych relacji żydowsko-chrześcijańskich w Rzeszy na przełomie XV i XVI wieku był dynamiczny charakter humanizmu i wczesnej reformacji oraz ekspulsja wyznawców judaizmu z terenów hiszpańskich i portugalskich. Najbardziej interesujący, głównie z powodu czynnego udziału w nim Johannesa Reuchlina, wydaje się wpływ tendencji humanistycznych na rewizję języka hebrajskiego, zwłaszcza poprzez ponowną ocenę żydowskich ksiąg. Spór jaki wyniknął wtedy między humanistami, a Johannesem Pfefferkornem, Żydem, który w 1505 r. przyjął chrzest w Kolonii, rozpoczął okres licznych religijnych i społecznych kontrowersji. Po jego stronie stanęła siostra cesarza Maksymiliana, księżna Bawarii Kunegunda Habsburg oraz kolońscy dominikanie, którzy dążyli do ścisłej kontroli społeczności żydowskiej w Rzeszy. Po drugiej stronie stał Reuchlin, który wezwał wtedy do przeprowadzenia publicznej dyskusji z Żydami, opartej na próbie zrozumienia tradycji żydowskiej i połączenia jej z kulturą chrześcijańską. Postawa ta wywołała powstanie wielu pism polemicznych, których zbiór ukazał się pod nazwą "Epistolae obscurorum virorum" (pol. "Listy ciemnych mężów") i miał na celu wykazanie błędów w argumentacji Pfefferkorna i jego zwolenników. Już wtedy można zaobserwować pewne przemiany, jakie dokonywały się w chrześcijańskiej myśli, głównie na poziomie nowej otwartości kulturalnej i społecznej w stosunku do środowiska żydowskiego, pomimo istniejących ciągle uprzedzeń.