Picture of the NEP in Russian culture in the twenties of the 20th Century. (Based on the selected pieces)

Praca koncentruje się na przedstawieniu epoki lat dwudziestych XX wieku w Rosji, w oparciu o wybrane dzieła literackie i filmowe. Wstęp przedstawia próbę opisu i oceny NEP, oraz komunizmu wojennego w kontekście historyczno-gospodarczym. W tej części pracy zostały naświetlone problemy, oraz przemiany gospodarcze, prowadzące zarówno do wprowadzenia Nowej Polityki Ekonomicznej jaki i jej końca. Pierwszy rozdział to przedstawienia tła kulturowego omawianej epoki. Skoncentrowano się tutaj na przedstawieniu stanowiska władzy wobec kultury i artystów, przedstawiono instytucje i prawa mające bezpośredni wpływ na artystyczną sytuację w kraju. Dodatkowo ważnym elementem tej części było nakreślenie literackich kręgów tematycznych, oraz różnych ugrupowań. W zakończeniu tej części zawarto analizę pojęcia satyra. Drugi rozdział zawiera w sobie analizę dramatu Michaiła Bułhakowa Mieszkanie Zojki. Utwór został zaprezentowany w kontekście do procesów i zjawisk lat dwudziestych XX wieku, szerokie miejsce w tej analizie zajął problem domu, oraz charakterystyka głównej bohaterki i jej kuzyna, nepmana Ametystowa. Następnie, w części trzeciej został omówiony utwór Walentina Katajewa Defraudanci. Mikropowieść przedstawia sobą satyryczną krytykę Rosji Radzieckiej. Fabuła została zainspirowana realnymi wydarzeniami, dzięki czemu odnosi się bezpośrednio do negatywnych zjawisk NEP-u. W czwartym rozdziale zaprezentowano powieść Ilji Ilfa i Jewgienija Pietrowa Dwanaście krzeseł. Jest to niewątpliwie jeden z najpopularniejszych utworów przedstawiających nepmanów. Realia powieści zostały głęboko osadzone w rosyjskiej rzeczywistości, autorzy komentują i naśmiewają się nie tylko z przeżytków Rosji carskiej, ale także z absurdów komunizmu. Wiele miejsca poświęcono w tej części analizie głównemu bohaterowi, Ostapowi Benderowi, który to stał się symbolem nepmana i cwaniaka. Ostatni rozdział to analiza filmu Niezwykłe przygody Mister Westa w krainie bolszewików Lwa Kuleszowa. Wiele miejsca poświęcono przedstawieniu dorobku reżyserskiego Kuleszowa, oraz propagandzie radzieckiej. W zakończeniu podjęto próbę zdefiniowania pojęcia nepman, zarówno w kontekście historycznym jaki literackim. Problem badawczy zawierał się w tym, iż ten typ bohatera nie doczekał się jeszcze wielu szerokich naukowych opracowań, dlatego też dokonano analizy istniejących pojęć, oraz skonstruowanie własnej szerszej definicji.

The aim of this master dissertation is to present the era of NEP, which took place in Russia from 1921 to 1929, based on selected literary works and film. The introduction attempts to describe and evaluate NEP and war communism in a historical and economical context. In this literary work, economic problems and changes are analyzed in terms of their influence on the beginnings of the New Economic Policy as well as its end. The cultural background of the NEP era is defined and explored in the first chapter, with a heavy focus on the position of power in arts and culture and how institutions and laws directly influence this social sphere. An additional important aspect of this analysis is the definition of themed literary circles as well as other various groups, at the end concept of satire and its place in this cultural era is presented. An analysis of Mikhail Bulgakov Zoyka's apartment is where the next chapter begins. The dramatic work was presented in the context of processes and phenomena of the twenties in the XX century. A large piece of this analysis focused on problems in the home as well as the heroine and her cousin, NEPmen Amethyst. The third chapter discusses Valentin Kataev’s The Embezzlers, satirical novelette, critique of Soviet Russia. The story was inspired by actual events, stressing the directly negative effects of the NEP. In the fourth chapter, Ilya Ilf’s and Yevgeni Petrov’s Twelve Chairs is presented, undoubtly one of the most popular works depicting the life and times of NEP. The realities of the novel are deeply embedded in Russian reality and the authors comment on and mock not only the relics of Russian Empire, but also the absurdity of communism. There is a heavy emphasis on the main character, Ostap Bender, who became a symbol of NEPmen and hustler. The final chapter analyzes the film The Extraordinary Adventures of Mr. West in the Land of the Bolsheviks by Lev Kuleshov, with a heavy focus on Kuleshov’s directorial achievements and Soviet propaganda. The finale attempts to define the concept of the NEPmen, both in historical and literary contexts. The research question tries to demonstrate that this type of character did not live up to many more scientific studies, which is why an analysis of existing works was executed as well as a construction of a new, broader definition.