Equality between women and men in the constitutions of European Union countries

Niniejsza praca stanowi próbę syntezy rozwiązań prawno- instytucjonalnych służących ochronie zasady równouprawnienia płci w państwach Unii Europejskiej. Punktem wyjścia dla tego typu rozważań jest wyjaśnienie pojęć ściśle związanych z tym zagadnienie. Należą do nich „feminizm”, „dyskryminacja” oraz „gender”. Dla zrozumienia obecnej sytuacji kobiet i mężczyzn na gruncie prawa, niezbędne jest przedstawienie historii emancypacji, która najbardziej aktywną formę przybrała w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii oraz Francji, gdzie kobiety uciekały się do różnych sposobów walki o swoje prawa. Należało do nich organizowanie marszów, drukowanie ulotek, działalność w tworzonych specjalnie na ten cel organizacjach. Priorytetowym postulatem kobiet było uzyskanie przez nie praw wyborczych. Pierwszym krajem, który go zrealizował była Nowa Zelandia w 1893 r., a ostatnim europejskim krajem- Lichtenstein, w latach 80 – tych ubiegłego wieku. Wciąż istnieją państwa, w których prawa wyborcze przysługują wyłącznie mężczyznom.Obecnie, w świetle przepisów konstytucyjnych państw Unii Europejskiej, kobiety mają zagwarantowaną pełnię praw publicznych, natomiast utarte przez lata stereotypy sprawiają, że to mężczyźni znajdują się na uprzywilejowanej pozycji w życiu społecznym, rodzinnym oraz zawodowym. Z tego powodu, koniecznością jest stanowienie i stosowanie prawa przez organy władzy publicznej w taki sposób, aby zapewnić pełną realizację zasady równego traktowania. Przykładem kraju, który mógłby stanowić w tej kwestii wzorzec dla pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej, jest Szwecja. Dysponuje ona ustawą, która stanowi kompleksową regulację tego przedmiotu. Ponadto Rzecznik ds. Przeciwdziałania Dyskryminacji, jako niezależny organ stojący na straży zakazu dyskryminacji, posiada szereg kompetencji, które sprawiają, że wskaźnik równouprawnienia w Szwecji wśród wszystkich państw UE.Polska również ma w swoim porządku prawnym regulację zasady równego traktowania. Już konstytucja gwarantuje jej ochronę w życiu społecznym, politycznym, gospodarczym i rodzinnym. Natomiast polska ustawa, mająca wypełniać obowiązek implementacji unijnej dyrektywy, regulującej równe traktowanie, stanowi pobieżne rozwiązanie, wymagające szeregu poprawek. Same regulacje prawne nie zagwarantują równego traktowania kobiet i mężczyzn. Niezbędna jest zmiana mentalności społeczeństwa polskiego, aby przełamać utarte stereotypy, w których prawa i obowiązki kobiet i mężczyzn znacznie się różnią. Ta przemiana pozwoli na pełną realizację zakazu dyskryminacji.

This master’s thesis is the attempt to synthesize of legal regulations created to protect the principle of women’s and men’s equality in the European Union. Fully understanding of some definitions like feminism, gender and discrimination is necessary to start the consideration of this case. The next step is to analyze history of emancipation, especially in the USA, France and the United Kingdom. Women in these countries have fought for their rights in many ways. One of them was creating the special organizations and printing leaflets to inform society about necessity of changes. The priority aim for women was to get the right to vote. The first country that fulfill this postulate was New Zeland in 1893 and the last one was Lichtenstein – in nineties of the twentieth century. Nowadays, there are still some countries where women cannot vote.More European countries give women full public rights, however there are some stereotypes which make women worse treated than man in family and social life, also in working environment. This is the reason for creating and applying the law in the way which allow to equal treating women and men. Sweden is the example of country which has the full law regulation in this subject. It could be closely followed by another EU countries. Poland also has the regulation to realize equality postulate however it is not as good as Sweden one. It needs some corrections that could be done in the applying of law process. To sum up, there is the necessity for creating the special law regulations which could protect the principle of equality. However, more needed is the mental change in societies of EU. Only if people start treat women and men in the same way, equality becomes reality.