The influence of religion on foreign policy of United States and Germany.

This master thesis analyzes the influence of religion on foreign policy in United States and in Germany. One of the main statement of thesis is that religion plays more significant role in international relations. The author says about the process of modernization and notes it implies not only the phenomenon of secularization but also religious pluralism. It is very important statement because many scholars and sociologists of religion have not noted the growing role of religion until such events in international relations as: revolution in Iran in 1979, the emerging Islamic fundamentalism, the end of cold war and announcing the Huntington’s thesis about clash of civilization and terroristic attacks from 11th September 2001. This misunderstanding for the role of religion was connected with fact the most part of scholars were socialized in westernized approach which said that modernization implies secularization. Then Peter Berger said that modernization contributes also to religious pluralism which is characteristic for U.S. religious landscape. This difference about the role of modernization is very visible in United States and Europe (Germany). The existing of religious pluralism in U.S. influences on that religion plays significant role in public sphere. On the other hand Germany (Europe) is one of the most secularized state(continent) and it causes that role of religion in public sphere is very reduced. The difference between the level religiousness in United States and Germany (Europe) result from dissimilar history. On the one hand United States from the beginning(1776) was state where ruled the freedom of religion and it was not any official religion. On the other hand the history of Europe is full of religious war and history of one official religion. Then in the age of Enlightenment religion was criticized by European scholars. The European Enlightenment was age of intellect and scientific perception. The religion was very strongly separated from policy. Another situation was in United States where religion was a part of Enlightenment. The Founding Fathers underlined that religion help them to build better country and society. These different historical perspectives implies that present religion plays other role in American and German societies. The U.S religious landscape shows that the number of religious people is increasing so American presidents use religion very often as tool to explain their activities in foreign policy. After terroristic attack from 11th September president George W. Bush used religious motifs and religious rhetoric to convince American society that interventions in Afghanistan and Iraq are good for U.S. national interests. In the case of Germany because of the process of secularization, religion do not play so big role as in United States. Religious actors as for example Evangelic Church supports such values and projects as: European integration, the process of reconciliation, peace and human rights. Generally this thesis is about how religion influence on foreign policy in United States and Germany. The conclusion of this thesis is that different history connected with Reformation and the age of Enlightenment contributed to another perception of religion in public sphere and way how religion influence on foreign policy in United States and Germany.

Przedmiotem niniejszej pracy jest analiza roli i wpływu religii na politykę zagraniczną Stanów Zjednoczonych i Republiki Federalnej Niemiec. Przez wiele dziesięcioleci religia była ignorowana jako czynnik badawczy wpływający na stosunki międzynarodowe. Dopiero wydarzenia określane jako revival religion, czyli tzw. przebudzenia, ożywienia religijnego takie jak: rewolucja islamska w 1979 roku, koniec zimnej wojny i ogłoszenie teorii Samuela Huntingtona o zderzeniu cywilizacji czy zamachy terrorystyczne z 11 września 2001 roku przyczyniły się do tego, że badacze zaczęli analizować rolę czynnika religijnego i aktorów religijnych na arenie międzynarodowej. Przedmiotem zainteresowania w niniejszej pracy są tzw. państwowi aktorzy religijni – protestanci ewangelikalni w USA i kościół ewangelicki w RFN, którzy partycypują w polityce zagranicznej wymienionych państw. Celem pracy jest zbadanie w jaki sposób wspomniani powyżej aktorzy religijni oddziałują na politykę zagraniczną w USA i RFN. Zamiarem jest pokazanie, że różny poziom religijności społeczeństwa amerykańskiego i niemieckiego przyczynia się do tego, że religia odgrywa różną rolę w życiu publicznym. Teza postawiona w pracy, że USA są jednym z najbardziej religijnych społeczeństw, podczas gdy w Europie dominuje sekularyzacja sprawia, że religia w odmienny sposób wpływa na politykę zagraniczną w USA i RFN. Pierwszy rozdział pracy podejmuję tematykę religii w teoriach stosunków międzynarodowych. W rozdziale tym zawarta jest dyskusja na temat teorii modernizacji i paradygmatu sekularyzacji. Pojawia się rozróżnienie, że o ile w Europie proces modernizacji jest związany z zjawiskiem sekularyzacji, o tyle w USA implikuje on występowanie tzw. pluralizmu religijnego. W tej części pracy jest również zaprezentowana dyskusja na temat roli Oświecenia i pojawia się argumentacja, że odmienny przebieg tej epoki w Stanach Zjednoczonych i w Europie był przyczyną na podstawie, której współcześnie mamy do czynienia z innym pojmowaniem religii w sferze publicznej na tych kontynentach. W drugim rozdziale pracy jest zaprezentowana rola religii w systemach konstytucyjnych USA i RFN. Pojawia się również dyskusja na temat roli tzw. religii obywatelskiej w Stanach Zjednoczonych. Druga cześć rozdziału to przedstawienie struktury religijnej USA i RFN. W przypadku Stanów Zjednoczonych istotnym przedmiotem analizy jest funkcjonowanie tzw. rynku religii. Analiza struktury religijnej w RFN pokazuje z kolei, że w tym kraju występuje coraz większa liczba osób nie deklarujących przynależności do żadnej religii. Rozdział zawiera też prezentacje dziedzictwa europejskiej Reformacji. Jest to związane z tym, że w znaczący sposób wpłynęła ona na to, jakie miejsce zajmuje religia w współczesnej Europie. Trzeci rozdział pracy to analiza roli tzw. państwowych aktorów religijnych na przykładzie protestantów ewangelikalnych w USA i kościoła ewangelickiego w RFN na przykładzie po 11 września 2001 m.in wojny w Iraku z 2003 roku. Przytoczone w tym rozdziale argumenty dotyczące roli protestantów ewangelikalnych w okresie prezydentury George’a W. Busha pozwalają stwierdzić, że byli oni ważnym aktorem współkształtującym politykę zagraniczną tego prezydenta. Ponadto rozdział zawiera analizę retoryki religijnej prezydenta i pokazuje, że była ona ważnym elementem uzasadniającym podjęcie tzw. „wojny z terroryzmem” po 11 września 2001 roku. Druga cześć trzeciego rozdziału pracy zawiera analizę roli Kościoła ewangelickiego w RFN i pokazuje, że jest on aktorem wspierającym pewne działania i wartości w zakresie niemieckiej polityki zagranicznej. Czwarty rozdział stanowi podsumowanie niniejszej pracy. Dobrym podsumowaniem tez i wniosków zawartych w pracy jest odwołanie do Jose Casanovy, który w książce Religie publicznym w nowoczesnym wskazuje, że współcześnie religia jest znaczącym zjawiskiem odgrywającym istotną rolę w sferze publicznej.