Selected language features of inhabitants of Jabłonica Polska in the District of Brzozów. Sociolinguistic study

Przedmiotem niniejszej pracy jest charakterystyka polszczyzny mówionej mieszkańców reprezentujących wieś leżącą w powiecie brzozowskim – Jabłonicę Polską. Uwzględniono w niej socjolingwistyczny opis cech językowych, respondentów mieszkających w południowo – wschodniej części Polski. Bardzo istotną część niniejszej rozprawy stanowi rozdział, traktujący o zmianach jakie zaszły w następujących podsystemach gwarowych: w zakresie cech fonetycznych: silny akcent wyrazowy oraz związana z nim podwyższona wymowa nieakcentowanych samogłosek e i o, realizację samogłosek nosowych, stan samogłosek pochylonych, labializację, fonetykę międzywyrazową. Kolejnym ważnym aspektem badawczym w owej rozprawie jest analiza cech gramatycznych: fleksja czasownika, rzeczownika oraz słowotwórstwo i opisane problemy z zakresu składni: zakres użycia zaimków i przyimków. Dokonano również analizy systemu leksykalnego w oparciu o czynną i bierną znajomość leksyki gwarowe,j biorąc pod uwagę wiek, płeć oraz wykształcenie badanych respondentów. Aby dokładnie ukazać badane zjawisko leksykalne stworzono mały słownik gwarowy oraz przeprowadzono ankietę porównawczą. Badania obejmują trzy grupy wiekowe mieszkańców, a więc mamy do czynienia z analizą językową w wymiarze trzypokoleniowym. Pozwoliło to na przeprowadzenie i przeanalizowanie materiału badawczego, tak aby ukazać w jakim kierunku ewaluuje język mieszkańców reprezentujących każde z pokoleń.

The subject matter of my dissertation is a characteristic of polish language spoken among the inhabitant representing the village located in the brzozowski county – Jabłonica Polska. I have considered and described sociolinguistic features of respondents residing the area of south – east Poland. A Significant part of my dissertation is a chapter in which I considered the changes in the subsystem dialects in particular the phonetic features such as the strong word stress and the higher pronunciation of the unstressed vowels e and o , the implementation of nasal vowels and the position of the inclined vowels as well as the labialization of the inter-word phonetics. The following matter I have accounted in my dissertation is the analysis of grammatical features of the verb and noun inflection and word formation . The issues including syntax in the terms of usage of pronouns and prepositions has also been described. By the analysis of the lexical system I took into account the passive and active knowledge of dialect considering age, gender and the level of education of the respondents. In order to present investigated features a dialect dictionary has been created and a comparative survey has been implemented. The research includes three age groups of the residents and it shows the direction of the language evaluation of the residents representing following generations.