The right of self-defense in theory and judicature

Przedmiotem pracy jest analiza instytucji obrony koniecznej zawartej w art. 25 § 1 polskiego kodeksu karnego. W pracy zostały przedstawione poglądy doktryny i tezy z orzecznictwa, odnoszące się do poszczególnych elementów tej instytucji, jak i węzłowych problemów związanych z jej stosowaniem, podjęto również próbę odpowiedzi na część pytań nasuwających się przy ich analizie.Rozdział I opracowania zawiera rys historyczny, przedstawiający rozwój prawa do obrony koniecznej oraz podejmowane w nauce próby określenia jego źródła, opis funkcji społecznej tej instytucji oraz analizę pojęcia kontratypu jako okoliczności wyłączającej bezprawność. W rozdziale II szczegółowo omówiona została definicja obrony koniecznej w rozumieniu polskiego prawa oraz wszystkie składające się na nią elementy. Rozdział ten zawiera analizę wymagań stawianych atakowi na dobro prawne, pozwalających uznać go za zamach uprawniający do obrony koniecznej oraz wymagań, które musi spełnić samo odpieranie ataku, aby możliwe było uznanie go za czyn legalny. Został w nim również przedstawiony zakres dóbr chronionych regulacją instytucji z art. 25 § 1 kodeksu karnego. W rozdziale III poruszony został problem konieczności obrony koniecznej, jej granic i konsekwencji ich przekroczenia.Analizując obronę konieczną sięgałem do dotyczących tej instytucji monografii, artykułów publikowanych w czasopismach naukowych z zakresu prawa oraz tez formułowanych w wyrokach polskich sądów, w szczególności Sądu Najwyższego.

The main aim of the thesis is the analysis of the institution of self-defense, regulated in art. 25 § 1 of the Polish Penal Code. In the thesis I presented and compared the views of both jurisprudence and judicature concerning mentioned institution, signalized differences between them as well as their consequences, I also tried to answer the questions that arose during the analysis.Chapter I of the thesis includes historical overview of the right of self-defense, its development and origins, it also describes the social importance of the institution. Additionally, chapter I consists of the analysis of the term „justification”, as an exception to prohibition of committing an offense under certain conditions. Chapter II concentrates on the definition of self-defense in Polish penal law and a detailed description of the elements that it consists of. It mentions both the terms an assault has to meet in order to sanction the right to defend oneself legally and the characteristics of a legal act of defense. It also specifies the set of goods that are under protection of this institution. In chapter III I focus on the issue of neccessity of self-defense, limits of this institution and the consequences of exceeding them.The analysis of the self-defense institution in Polish penal law that I carried out was based on information included in monographs and research articles related to the topic, as well as on the views presented in Polish judicature, especially in verdicts of the Supreme Court of Poland.