Analysis of sterols and carotenoids, and antioxidant activity of extracts from the fruiting bodies of some species of polyporoid fungi.

Grzyby cieszą się obecnie szerokim zainteresowaniem badaczy, jako bogate źródło substancji bioaktywnych. Jedną z analizowanych grup związków są antyoksydanty. Jak dowodzą liczne prace grzyby poliporoidalne stanowią cenne, jednak wciąż tylko w niewielkim stopniu przebadane, źródło substancji przeciwutleniających.Przedmiotem niniejszej pracy była analiza jakościowa i ilościowa wybranych grup związków o charakterze antyoksydantów (karotenoidów i steroli) w dziesięciu gatunkach grzybów poliporoidalnych. Obiektem przeprowadzonych badań były: Bjerkandera adusta, Daedaleopsis confragosa, Fomitopsis pinicola, Ganoderma applanatum, Inonotus cuticularis, Meripilus giganteus, Phellinus pomaceus f. crataegi, Phellinus robustus, Trametes hirsuta oraz Trametes versicolor, które zostały zebrane w latach 2001-2012 na terenie Słowińskiego Parku Narodowego, oraz Lasu Wolskiego w Krakowie. Na podstawie dokonanego przeglądu literatury można stwierdzić, że posiadają one duży potencjał terapeutyczny, część z nich od wieków była stosowana w tradycyjnej medycynie wschodniej.W części doświadczalnej pracy dokonano analizy ekstraktów z badanych owocników w celu określenia zawartość steroli oraz karotenoidów, a także zbadano ich aktywność antyoksydacyjną. Analiza jakościowa i ilościowa badanych wyciągów została przeprowadzona z wykorzystaniem technik chromatograficznych: chromatografii cienkowarstwowej (TLC), wysokosprawnej chromatografii cieczowej faz odwróconych (RP-HPLC), oraz metod spektralnych. Aktywność antyoksydacyjną badanych związków określono za pomocą metody FRAP.Na podstawie analizy spektrofotometrycznej w ekstraktach oznaczono zawartość karotenoidów: całkowita zawartość tych związków mieściła się w przedziale od 0,0077 mg/g do 0,3324 mg/g. Gatunkiem najbogatszym w karotenoidy okazał się Fomitopsis pinicola, w którym zawartość ββ-karotenu wynosiła 0,2362 mg/g, natomiast likopenu 0,0962 mg/g. Najmniejszą zawartością charakteryzował się Trametes versicolor, w którym wykryto 0,0063 mg/g ββ-karotenu i 0,0014 mg/g likopenu.Na podstawie analizy RP - HPLC stwierdzono w owocnikach obecność pięciu związków o charakterze steroli: ergosterolu, nadtlenku ergosterolu, heksestrolu, ergokalcyferolu i α tokoferolu. Całkowita ich ilość mieściła się w przedziale od 28,85 mg/100 g s. m. (Meripilus giganteus) do 1569,24 mg/100 g s. m. (Phellinus pomaceus f. crataegi). Największą zawartością ergosterolu i nadtlenku ergosterolu charakteryzował się Phellinus pomaceus f. crataegi (odpowiednio 405,99 mg/100 g s. m. i 708,47 mg/100 g s. m.), ergokalcyferolu – Trametes hirsuta (1330.09 mg/100 g s. m.), natomiast α-tokoferolu – Fomitopsis pinicola (73,68 mg/100g s. m.). Heksestrol został oznaczony jedynie w gatunku Daedaleopsis confragosa.Przebadane gatunki mogą stanowić bogate źródło związków o działaniu przeciwutleniającym.

Fungi at present are of wide interest of scientists, as the rich source of bioactive substances. One of analyzed classes of compounds are antioxidants. Numerous studies proves that poliporoidal fungi are precious, however still only to a small extent examined, source of antioxidants. An object of the present work was the qualitative and quantitative analysis of some groups of compounds having antioxidant character (carotenoids and sterols) in ten species of poliporoidal fungi. The objects of the study were: Bjerkandera adusta, Daedaleopsis confragosa, Fomitopsis pinicola, Ganoderma applanatum, Inonotus cuticularis, Meripilus giganteus, Phellinus pomaceus f. crataegi, Phellinus robustus, Trametes hirsuta and Trametes versicolor, which were collected in 2001-2012 in The Słowiński National Park, and the Wolski Forest in Cracow. On the basis of the literature review it can be ascertained that those fungi possess large therapeutic potential as the some of them were used in traditional Far East medicine from centuries.In the experimental part of this work the analysis of extracts from studied fruit bodies was made to delineate the contents of sterols and carotenoids, and also their antioxidative activity was measured. The qualitative and quantitative analysis of the extracts was carried out with use of chromatographic methods: the thin-layer chromatography (TLC), the high-performance liquid chromatography of reversed phases (RP-HPLC), and spectral ones. The antioxidative activity of the compounds was estimated by FRAP method.On the basis of the spectrophotometry there was marked the content of carotenoids in studied extracts: the overall content of these compounds was estimated as from 0,0077 mg/g up to 0,3324 mg/g. The species most rich in carotenoids was Fomitopsis pinicola in which the content of ββ-carotene amounted 0,2362 mg/g, instead the lycopene 0,0962 mg/g. In turn, Trametes versicolor had the lowest contents of examined compounds estimated as 0,0063 mg/g of ββ-carotene and 0,0014 mg/g of the lycopene. On the basis analyses of RP- HPLC there was ascertained in fruiting bodies the presence of five compounds of sterol character: the ergosterol, the peroxide of the ergosterol, hexestrol, the ergocalciferol and α-the tocopherol. Their entire quantity was from 28,85 mg/100 d.w. (Meripilus giganteus) to 1569,24 mg/100 d.w. (Phellinus pomaceus f. crataegi). The greatest content of the ergosterol and the peroxide of the ergosterol was estimated in Phellinus pomaceus f. crataegi (405,99 mg/100 d.w. and 708,47 mg/100 d.w. respectively), the ergocalciferol in Trametes hirsuta (1330.09 mg/100 d.w.) and α-the tocopherol in Fomitopsis pinicola (73,68 mg/100g d.w.). Hexestrol was determined only in the Daedaleopsis confragosa.Presented work proves that examined fungi species can be the rich source of antioxidant activity compounds.