Pharmaceuticals: the presence in the environment and their toxicity to organisms.

Celem pracy było przedstawienie charakterystyki, źródeł oraz wpływu farmaceutyków: karbamazepiny, ibuprofenu, nowobiocyny, etinyloestradiolu oraz kofeiny na organizmy żywe. Z uwagi na złożoność struktury chemicznej farmaceutyków, stosowane metody oczyszczania wód nie są całkowicie skuteczne w przypadku niektórych omawianych związków np. ibuprofenu czy karbamazepiny. Leki bardziej odporne na takie procesy, w formie niezmienionej lub częściowo metabolizowanej, przedostają się do rzek, jezior, mórz oraz oceanów. Tam występują jako rozpuszczone w wodzie lub też zakumulowane w osadach dennych. Farmaceutyki gromadzą się również tkankach organizmów zamieszkujących ekosystemy wodne. Prowadzić to może do poważnych zmian zagrażających zdrowiu owych organizmów oraz zaburzenia równowagi skażonego środowiska. Najbardziej powszechnymi substancjami farmaceutycznymi, które są wykrywane w ekosystemach wodnych są niesteroidowe leki przeciwzapalne, estrogeny, leki psychotropowe oraz substancje stymulujące. W pracy przedstawione zostały metody oznaczania substancji farmaceutycznych w próbkach środowiskowych takie jak HPLC oraz GC. Spektrum negatywnego oddziaływania leków na organizmy zamieszkujące ekosystemy wodne jest szerokie. Szkodliwy wpływ farmaceutyków wiąże się z występowaniem u zwierząt zaburzeń takich jak: uszkodzenia DNA, zjawisko feminizacji samców czy stres oksydacyjny.

The aim of present paper was to describe the characteristics of some most popular drugs (ibuprofen, carbamazepine), the sources of contamination and their impact on living organisms. Due to their chemical structure complexity, methods used in waste-water treatment plants are not completely efficient. Drugs more resistant to such processes are transported, as unchanged or partially metabolized forms, to rivers, lakes, seas and oceans where can stay dissolved in water or can accumulate in the sediments and tissues of organisms. This may lead to major health problem of these organisms and the major environmental disturbance. The most common in aquatic ecosystems pharmaceuticals are non-steroidal anti-inflammatory drugs, estrogens, psychotropic drugs andstimulants. In the paper, I also discussed the method of determination of pharmaceuticals in various environmental samples, such as HPLC and GC. The spectrum of adverse effects of drugs on organisms living in aquatic ecosystems is broad. The detrimental effect of pharmaceuticals is associated with disorders in animals, such as DNA damage, the phenomenon of the feminization of a male or oxidative stress.