Japanese demons. Analysis of selected tengu images appearing in literature

W kulturze popularnej Japonii coraz więcej miejsca poświęca się istotom demonicznym – yōkai. Stały się one nie tylko istotnym elementem kultury, ale również rodzajem kultury samym w sobie, tak zwaną „kulturą yōkai". Celem niniejszej pracy jest próba sklasyfikowania tengu, jednych z najbardziej charakterystycznych demonów japońskich, w kontekście przemian społeczno-kulturowych zachodzących w Japonii. Niniejsza praca składa się trzech rozdziałów. Rozdział I stanowi przybliżenie tła teoretycznego, które pozwoli uporządkować terminologię stosowaną w kolejnej części pracy. W związku z motywami religijnymi, które pojawiają się w badanych źródłach, w Rozdziale I koniecznym wydało się również zamieszczenie uproszczonego opisu tła religijnego. Rozdział II stanowi analizę badanych tekstów. Za przedmiot analizy obrano „Konjaku Monogatarishū", XII-wieczny zbiór opowieści, w dużej mierze o nacechowaniu buddyjskim, a także sztukę „Kurama Tengu". Kolejnymi badanymi tekstami są „Tōno Monogatari" Yanagity Kunio i „The Story of a Tengu" Lafcadio Hearna. Rozważania te stanowią punkt wyjścia do stworzenia jednolitego wizerunku skrzydlatych goblinów. Pokazują również zmiany, które zachodziły w ich kreacjach na przestrzeni wieków. W Rozdziale III przedstawiona została charakterystyka i założenia teorii honji suijakusetsu, a także dokonano próba umiejscowienia tengu, które – jak zostanie to pokazane w pracy – bywają obiektami kultu, w jej kontekście.

Nowadays Japanese yōkai are becoming more and more popular, which is visible not only in works of popular culture that make yōkai their main theme, but also in the number of academic papers focusing on them. It can be said that not only have yōkai become the inherent part of Japanese culture, they have also formed their own culture, the culture of yōkai, as Japanese scholars tend to call it. The main purpose of the following paper is to classify tengu, which are one of the most distinguishable Japanese demons, in the context of social and cultural transformations that took place in Japan.The following paper consists of three chapters. The first chapter is devoted to theoretical background which is necessary to sort out the terms used in the paper. There are various religious themes that apear in works analysed in the second chapter, thus the author found it necessary to explain some of them in the first chapter. The second chapter consists of the analysis of selected literary works. For this purpose author chose "Konjaku Monogatarishū", the nō play "Kurama Tengu", Yanagita Kunio's "Tōno Monogatari' and Lafcadio Hearn's "The Story of a Tengu". Aforementioned analysis serves as the basis for the creation of homogenous image of tengu. It also depicts various transformations the tengu image had undergone through centuries. The third chapter is devoted to honji suijakusets. It also contains an attempt to classify tengu, which as shown in the paper are sometimes the object of worship, in the context of this theory.