Jewish themes in the works of Aleksander Wat.

The Jewish themes are not only present in the works of Alexander Wat, but also in his life. It is related to his descending from great and famous ancestors as well as his Jewish reception of the world gained from home. Hasidic Tzadiks and Geonims were those who the poet descended from. Although, the ideological paths led Wat through lack of faith and communism as far as Christianity, Judaism was always present in his life and artistic output. In his works, one can find the influences of mysticism, Kabbalah and wide knowledge of Jewish culture and tradition. The very first published work – a narrative poetry ME from one side and ME from the other side of my mops-iron stove includes a range of allusions to Jewish mysticism. The volume: Jobless Lucifer and in particular the story: Jew-The Eternal Wanderer is another evidence of the presence of Jewishness in the works of Wat. After the period of silence caused by the access to Communism and war-prison wandering, Wat gave more evidence in his works that he drew heavily on the experience of the tradition of his ancestors. Although Wat accepted Christianity after his return from Kazakhstan, his new faith has never took over the place of his Jewish identity. It was rather supposed to bring spiritual cure for physical pain. Over the course of time, along with the progress of his illness, Alexander felt stronger and stronger his bond with Jewish ancestors and heritage of which reminded him constantly in his mind, the voice of his father concerning remembrance. Wat was more and more becoming to feel Jewish, and he was expressing it in his works, which because of his progressing illness, he wrote less and less. The last poem from the poet’s works, openly states that his place is by the Wailing Wall in Jerusalem.

Wątki żydowskie u Aleksandra Wata obecne są zarówno w jego twórczości, jak i w życiu. Wiąże się to z pochodzeniem od wielkich i słynnych przodków, jak i z żydowskim odbiorem świata, wyniesionym z domu. Chasydzcy cadycy, gaoni – to od nich wywodził się poeta. Choć drogi ideowe prowadziły Wata przez niewiarę, komunizm, aż do chrześcijaństwa, judaizm zawsze obecny był w jego życiu i twórczości. W utworach odnaleźć można wpływy mistycyzmu, kabały, oraz szeroką znajomość żydowskiej kultury i tradycji. Już pierwszy opublikowany utwór – poemat JA z jednej strony i JA z drugiej strony mojego mopsożelaznego piecyka zawiera szereg aluzji do żydowskiej mistyki. Tom Bezrobotny Lucyfer, a szczególnie opowiadanie Żyd Wieczny Tułacz to kolejny dowód na obecność żydowskości w twórczości Wata. Po okresie milczenia spowodowanego akcesem do komunizmu oraz wojenno-więzienną tułaczką twórczość Wata przynosi kolejne dowody na to, że poeta obficie czerpie z tradycji swoich przodków. Choć Wat przyjął chrzest po powrocie z Kazachstanu, jego nowa wiara nigdy nie zajęła miejsca żydowskiej tożsamości. Miała raczej przynieść duchowe uleczenie fizycznego bólu. Aleksander z biegiem lat oraz wraz z nasilaniem się choroby coraz mocniej czuł związek ze swoimi żydowskimi przodkami oraz z dziedzictwem, o którym przypominał ciągle obecny w głowie poety głos ojca dotyczący pamiętania. Wat coraz bardziej czuł się Żydem i dawał temu wyraz w swoich utworach, których, z racji postępującej choroby, pisał coraz mniej. Ostatni wiersz w dorobku poety otwarcie mówi o tym, że miejsce jego jest pod Ścianą Płaczu w Jerozolimie.