Animation in the service of propaganda. Walt Disneys' movies as a weapon against the Nazis

Przedmiotem pracy jest ukazanie perswazyjnego potencjału animacji wyprodukowanych w wytwórni Walta Disneya podczas drugiej wojny światowej. Praca składa się z trzech części. Pierwszy rozdział przedstawia sytuację studia u zarania konfliktu oraz charakteryzuje działania propagandowe podjęte przez Disneya podczas trwania wojny. Sytuacja wytwórni została porównana do działalności innych studiów produkujących animowane filmy propagandowe. Pierwsza część pracy uwzględnia również działalność instytucji odpowiedzialnych za regulację i kontrolę treści propagandowych w amerykańskim kinie. Drugi rozdział został poświęcony charakterystyce filmowych środków wyrazu, którymi posługiwali się chętnie twórcy propagandowych animacji. Opisuje on rolę, jaką w filmach odgrywały postaci zwierząt oraz dopracowana oprawa muzyczna. Zawiera również analizę środków, które służyły animatorom do przedstawienia wrogich sił w negatywnym świetle. Ostatni rozdział pracy został poświęcony analizie obrazu wroga wyłaniającego się z propagandowych utworów Walta Disneya na przykładzie czterech krótkometrażowych filmów animowanych: Edukacja dla śmierci, Reason and Emotion, Blitz Wolf oraz Twarz Fuehrera. Analiza tych dzieł pozwala zrozumieć dlaczego filmy animowane były tak istotnym elementem propagandy politycznej prowadzonej przez rząd amerykański w dobie drugiej wojny światowej. Specyfika animacji polega na tym, że jest ona w pełni niezależna od wszelkich ograniczeń charakterystycznych dla pozostałych form sztuki filmowej. Jest ona natomiast idealnym materiałem do tworzenia karykatur, które są doskonałym bodźcem perswazyjnym i nośnikiem idei. Pozwalają bowiem w czytelny i zapadający w pamięć sposób przekazać intencje twórców. Filmy animowane Walta Disneya doby drugiej wojny światowej wspierały działania propagandowe na wielu płaszczyznach. Wytwórnia nie ograniczyła się do przytoczonych w ostatnim rozdziale pamfletów przeciw Nazistom, lecz tworzyła także filmy instruktażowe dla armii oraz utwory zachęcające obywateli Stanów Zjednoczonych do finansowego wspierania działań wojennych i prowadzenia zdrowego stylu życia. Moglibyśmy przypuszczać, że presja czasu, przymus tworzenia na określony temat oraz kontrola rządu ograniczały kreatywność animatorów. Analiza filmów z tamtego okresu pozwala jednak dostrzec, że poziom artystyczny nie uległ pogorszeniu. Przeciwnie, pragnienie wpływania na postępowanie odbiorców i dążenie do wykorzystania w pełni perswazyjnego potencjału animacji stymulowały twórców do wynajdowania nowych, oryginalnych zabiegów artystycznych. Wspomniane filmy cechuje idealna harmonia między obrazem i dźwiękiem oraz imponujące bogactwo środków wyrazu. Głównym celem pamfletów antynazistowskich wykreowanych w wytwórni Walta Disneya było zakorzenienie w umysłach odbiorców negatywnego obrazu wroga. Animatorzy dążyli do tego różnymi drogami, tworząc obrazy dowcipne i groteskowe jak Twarz Fuehrera bądź poważniejsze w wymowie, takie jak Edukacja dla śmierci. Filmy zjednoczone wspólną ideą cechowała różnorodność formalna: część z nich przybrała formę dydaktyczną (Reason and Emotion), inne - formę pastiszu znanej już widzom historii (Blitz Wolf). Obraz Hitlera wyłaniający się z filmów propagandowych Disneya cechuje spójność, aczkolwiek każdy z nich zdaje się kłaść szczególny nacisk na jedną z wybranych przywar wroga. Wódz Trzeciej Rzeszy został ukazany jako potężny hipnotyzer i manipulator, lecz nie zabrakło także utworów drwiących z jego słabości. Animacje przedstawiały nieraz realia drugiej wojny światowej w krzywym zwierciadle, lecz dostrzegamy w nich również liczne aluzje do rzeczywistych wydarzeń historycznych. Perswazyjna potęga disneyowskiej propagandy filmowej została wzniesiona na trzech fundamentach: na wierności faktom, bogactwie środków wyrazu oraz konsekwentnym dążeniu do wzbudzania negatywnych emocji wobec wroga.

The aim of this bachelor thesis is to show the power of persuasion in Walt Disneys’ films made during the second world war. It consists of three chapters. The first one presents the situation in Walt Disney’s studio just before the war as well as during the conflict. It also describes the situation in other studios producing the animated films and the institutions responsible for controlling and regulating the propagandist messages circulating in the cinema of that time. The second chapter describes some technics of persuasion used in animated films such as the power of music or the animals as a representation of human behaviour. The last chapter includes the analysis of four short animated films, all made during the war: Education for Death, Reason and Emotion, Blitz Wolf and Der Fuehrer’s face. The aim of this chapter is to analyse the image of the ennemy created by Walt Disney as well as the types of propagandist methods used by his animators. These four signiicant examples let us understand why the animated propaganda was such a successful way of influencing the audience.