The case of Antoni Żubryd pseudonym "Zuch" after 1946

Głównym celem pracy jest przybliżenie wizerunku Antoniego Żubryda ps. „Zuch”, kreowanego po 1946 roku. Żubryd był dowódcą Samodzielnego Batalionu Operacyjnego NSZ „Zuch”, największego oddziału partyzanckiego drugiej konspiracji na Podkarpaciu. Podstępem został zamordowany wraz z ciężarną żoną 24 października 1946 roku przez działającego wewnątrz oddziału agenta MBP, Jerzego Vaulina. W latach 1946-1989 zniekształcono życiorys Żubryda, wykorzystując jego sylwetkę do propagandowej, fałszywej narracji wokół powstania antykomunistycznego po II wojnie światowej.Praca składa się czterech głównych części. We Wstępie zawarłem wprowadzenie do tematu mych rozważań, nakreśliłem cele pracy, scharakteryzowałem bazę źródłową i konstrukcję dysertacji. W Rozdziale I przybliżyłem losy trzech postaci, najczęściej pojawiających się w tekście: Antoniego Żubryda, Janusza Niemca (osieroconego syna Żubrydów) oraz Jerzego Vaulina. W Rozdziale II dokonałem przeglądu i analizy źródeł, dotyczących wizerunku Żubryda, wytworzonych w latach 1946-1989. Były to: relacje prasowe, utwory literackie, filmy fabularne, wspomnienia i prace naukowe. W Rozdziale III skupiłem się na ewolucji sprawy Żubryda w rzeczywistości III RP. Przeanalizowałem spór publicystów, historyków i kombatantów, toczący się wokół „Zucha”, procesy sądowe (rehabilitacyjny Żubryda, odszkodowawczy Niemca i karny przeciwko Vaulinowi), treść listu Do syna! (korespondencji skierowanej do Niemca w 1997 roku, w której Vaulin przyznał się do zamordowania Żubrydów), filmy dokumentalne oraz wizerunek „Zucha” w przestrzeni internetowej. W Zakończeniu zawarłem swe obserwacje i wnioski. Pracę kończy Wykaz skrótów i Bibliografia.

The main purpose of the dissertation is to present the image of Antoni Żubryd pseudonym „Zuch”, created after 1946. Żubryd was the commander of the Samodzielny Batalion Operacyjny NSZ „Zuch”, the largest partisan unit of the second underground in Podkarpacie, Poland. He was deceitfully murdered with his pregnant wife on October 24, 1946, by Jerzy Vaulin, an agent of the Ministry of Public Security operating within the unit. In the years 1946-1989, Żubryd's biography was distorted, and his profile was used for a false narrative around the anti-communist uprising after World War II.The thesis consists of four main parts. Firstly, I included an introduction to the topic of my considerations, characterized the source base and the structure of the dissertation. In Chapter I, I presented the fates of three characters most often appearing in the text: Antoni Żubryd, Janusz Niemiec (orphaned son of the Żubryds) and Jerzy Vaulin. In Chapter II, I reviewed and analyzed the sources concerning the image of Żubryd, created in the years 1946-1989. These were: press reports, literary works, feature movies, memories and scientific works. In Chapter III, I focused on the evolution of the Żubryd case in the Third Polish Republic. I analyzed the dispute of journalists, historians and veterans surrounding „Zuch”, court trials (Żubryd’s rehabilitation, Niemiec’s compensation and criminal against Vaulin), the content of the letter Do syna! (the correspondence addressed to Niemiec in 1997, in which Vaulin confessed to murdering the Żubryds), documentary movies and the image of „Zuch” in the Internet space. In Summation, I have included my observations and conclusions. The work ends with Abbreviations list and Bibliography.