Constitutional responsibility in Poland - assessment of the institution in comparison with European solutions

Przedmiotem niniejszej pracy będzie problem odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce dotyczącej najwyższych funkcjonariuszy państwowych. W toku pracy, polski model instytucjonalny tej formy odpowiedzialności zostanie zestawiony z wybranymi rozwiązaniami europejskimi, co ma na celu krytyczną analizę krajowego rozwiązania i wskazanie jego zalet oraz wad.Praca podzielona jest na trzy rozdziały: rozdział pierwszy traktuje o polskim modelu odpowiedzialności konstytucyjnej, który w zestawieniu z rozwiązaniami europejskimi wydaje się być modelem unikatowym. Wynika to z faktu formalnego wyodrębnienia odrębnego organu dedykowanego egzekwowaniu tej odpowiedzialności, czyli Trybunału Stanu, czego konsekwencje będę starał się pokazać w dalszym toku pracy. Odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu zostanie również poddana analizie pod kątem ustalenia jej charakteru – z jednej strony ma ona charakter prawny, z drugiej polityczny. Właśnie te elementy działalności Trybunału Stanu, na który znaczny wpływ mają czynniki polityczne będzie przedmiotem pogłębionej analizy w dalszej części rozdziału, co zwieńczy analiza skutków polskiego rozwiązania.Rozdział drugi ma na celu przedstawienie odmiennych od polskiego, europejskich modeli odpowiedzialności konstytucyjnej. W pierwszej kolejności zostanie omówiony model rozstrzygania o odpowiedzialności przez sąd konstytucyjny, jako że w europejskim porządku prawnym jest to rozwiązanie dominujące. Przedstawione zostaną główne cechy systemu, w którym ten sam sąd, który rozstrzyga o konstytucyjności norm rozstrzyga również o odpowiedzialności konstytucyjnej funkcjonariuszy państwowych. W dalszej części rozdziału zostaną omówione wszystkie te systemy europejskie, dla których przewidziano rozwiązanie odmienne od polskiego (przykładowo model portugalski, gdzie o odpowiedzialności konstytucyjnej przesądza Sąd Najwyższy) .W rozdziale trzecim rozdziale przedstawione zostaną sygnalizowane przez doktrynę wady modelu polskiego, które zestawię raz jeszcze z omówionymi wcześniej rozwiązaniami europejskimi, celem wyciągnięcia wniosków dotyczących skuteczności danych rozwiązań. Niniejsze będzie stanowić swoistą konkluzję wcześniejszych rozważań, a stosowne podsumowanie znajdzie się w znajdującym się na końcu pracy zakończeniu.

The subject of this paper will be the problem of accountability constitutional responsibility in Poland concerning the highest state functionaries. In the course of the work, the Polish institutional model of this form of responsibility will be juxtaposed with selected European solutions, with the aim of critically analyzing the national solution and pointing out its advantages and disadvantages.The work is divided into three chapters: the first chapter treats the Polish model of constitutional responsibility, which, when juxtaposed with European solutions, appears to be a unique model. This is due to the formal separation of a separate body dedicated to the enforcement of this responsibility, the State Tribunal, the consequences of which I will try to show in the further course of the work. Responsibility to the State Tribunal will also be analyzed in terms of establishing its nature - on the one hand, it is legal in nature, and on the other, political. It is precisely these elements of the activity of the State Tribunal, which is significantly influenced by political factors, that will be the subject of an in-depth analysis in the remainder of the chapter, which will culminate in an analysis of the effects of the Polish solution.The second chapter aims to present the European models of constitutional responsibility, which differ from the Polish one. First, the model of liability adjudication by a constitutional court will be discussed, as this is the dominant solution in the European legal order. The main features of the system, in which the same court that decides on the constitutionality of norms also decides on the constitutional liability of state officials, will be presented. In the following part of the chapter will be discussed all those European systems for which a solution different from the Polish one is provided (for example, the Portuguese model, where the constitutional responsibility is determined by the Supreme Court) .The third chapter will present the drawbacks of the Polish model signaled by the doctrine, which I will juxtapose once again with the European solutions discussed earlier, in order to draw conclusions about the effectiveness of the solutions in question. This will constitute a kind of conclusion of the previous considerations, and a relevant summary will be included in the conclusion at the end of the work.