Peasants work, while lords play and give orders

Pełna treść artykułu w Przewodniku Katolickim 42/2025, na stronie dostępna od 13.11.2025 https://www.przewodnik-katolicki.pl/Archiwum/2025/Przewodnik-Katolicki-42-2025/widziane-z-przeszlosci/Chlopska-rzecz-robic-a-panska-bawic-sie-i-rozkazywac

Artykuł jest opisem złożonego fenomenu pańszczyzny i późniejszej pamięci o tym zjawisku historycznym wśród chłopstwa. Autor podkreśla, że pańszczyzna jako renta feudalna nie była tylko zjawiskiem negatywnym. Gwarantowała bowiem rodzinom chłopskim byt i asekurację. Choć zasadniczo, tekst autora pokazuje upokarzające aspekty pańszczyzny. Autor przygląda się zwłaszcza pamięci historycznej tego zjawiska na początku XX wieku, w dwudziestoleciu międzywojennym i w czasach komunizmu. Zwraca uwagę na ciągłe funkcjonowanie na wsi złych mitów i krzywdzących stereotypów.

The article describes the complex phenomenon of serfdom and the subsequent memory of this historical phenomenon among the peasantry. The author emphasises that serfdom, as a feudal rent, was not only a negative phenomenon. It guaranteed peasant families a livelihood and security. However, the author's text mainly highlights the humiliating aspects of serfdom. The author focuses in particular on the historical memory of this phenomenon at the beginning of the 20th century, in the interwar period and during communism. He draws attention to the persistence of harmful myths and stereotypes in rural areas.