Wyzwania i problemy towarzyszące angielskim przekładom książek z serii „Wiedźmin" Andrzeja Sapkowskiego.

Andrzej Sapkowski zasłynął jako autor bestsellerowej sagi o wiedźminie Geralcie, która zrewolucjonizowała polski rynek fantasy i znacząco wpłynęła na postrzeganie tego gatunku. Sam autor bardzo krytycznie wypowiada się o kondycji rodzimego fantasy, zwłaszcza reprezentowanego przez młodych autorów. Sapkowski zarzuca im zbytnią domestykację swoich utworów i naszpikowanie ich nadmierną ilością przemocy i erotyki, które psują dobre imię gatunku i oddalają go od literatury ambitnej, w kierunku rozrywkowej. Na początku XXI wieku zaczęto tworzyć gry komputerowe na fali popularności książek. Tym udało się odnieść spory sukces, także poza granicami kraju. Wtedy właśnie wyszedł na jaw problem braku angielskich przekładów książek o wiedźminie, fabuły których były bezpośrednio powiązane z grami. Z związku z dużym zainteresowaniem, angielskie przekłady zaczęły kolejno pojawiać się na rynku. Autorami tychże była początkowo Danuta Stok, która dosyć dobrze poradziła sobie z przekładem dwóch z siedmiu książek. Jej podejście do tłumaczeń nazw własnych opiera się głównie na domestykacji, co wydaje się odpowiednie, biorąc pod uwagę materiał źródłowy. Autorka wykazuje jednak tendencje do zbyt bezpośredniego tłumaczenia, co widać na przykładach „Wyzimy” (Wyzim) i „Żyrytwy” (Ilycrois – nazwa gatunkowa). Tłumaczenie pozostałych pięciu książek przypadło Davidowi Frenchowi, któremu również nie udało się uniknąć pewnych potknięć w przekładzie. Nazwa „Duppa” (Duppie) traci komiczny element oryginału, podczas gdy „Hołopole” (Barefield) pozbawione jest unikalności i stylizacji, którą można było znaleźć w oryginale. Frenchowi udaję się jednakże z powodzeniem przełożyć nazwy potworów, które zostały w większości przypadków dobrze przystosowane do języka docelowego. W kwestii postaci zdecydowałem się oprzeć analizę o fragmenty zawierające charakteryzację poprzez dialog, co jest zabiegiem nagminnym w dziełach Sapkowskiego. Wybrane przykłady pokazują, że tłumaczenie Davida Frencha spowodowało zmiany w charakteryzacji postaci pobocznych, co poskutkowało w pewnych nieścisłościach. Jego przekład prozy Jaskra również daleki jest od ideału ale biorąc pod uwagę wyzwanie jakie stanowi, można uznać za sukces. Praca, którą przygotowałem udowadnia, że podejmując się przekładu książek o wiedźminie należy byś w pełni świadomym podejścia autora do gatunku fantasy i przykładać szczególną uwagę do nazw własnych i dialogów, jako że te dwa elementy przyczyniają się do unikatowości stylu, z którego słynie autor i mogą okazać się głównymi przeszkodami w procesie tłumaczenia.

Andrzej Sapkowski made his name as the author of a best-selling Witcher saga, which revolutionized Polish fantasy and significantly affected the perception of the genre. The author himself speaks rather critically of the condition of the genre in Poland, pointing out the works of the young writers. Sapkowski blaims them for over-reliance on domestication and excess amounts of violence and sex, which damage genre’s reputation and bring it closer to the sheer entertainment. In the beginning of the XX century, Polish videogame adaptations of Sapkowski’s saga started to emerge and turned out successful, not only in their domestic market. This phenomenon aroused the interest in the source material and highlighted one of its problems – the lack of English translations. Due to the high demand, the English versions would soon start to appear. The first two translations are credited to Danuta Stok, who tackled the task fairly well. Her translations of proper names relied on domestication which seems appropriate given the source material. However, the author exercises the tendency to use direct translations as can be seen on the examples of “Wyzim” (Wyzima) and “Ilycrois”, (Żyrytwa). David French was assigned to the translation of the remaining five books and he also did not manage to avoid certain missteps. The name “Duppie” (Duppa) loses the comical element of the original, while “Barefield” (Hołopole) lacks the distinctiveness and stylization of the original. However, French succeeds in translating monsters’ names, which were, in most cases, successfully adapted to target language. When it comes to the characters, I decided to analyze the extracts that showcase characterization through the dialogues, something Sapkowski heavily relies on. The examples I chose prove that David French’s translation altered the presentation of few secondary characters which result in certain inconsistencies. His translation of Jaskier’s poetry is not perfect as well but considering the challenge it poses, can be considered a success. The project I have prepared proves that when attempting to translate the Witcher books, one should be well aware of his approach to the genre and pay particular attention to proper names and dialogues as these two elements contribute mostly to the unique style this author is known from and can prove to be the most challenging in translation.