Ottoman Harem structure on the grounds of Topkapı

Harem, pierwotnie nazywany przez Osmanów Domem Szczęśliwości - Dârüssaâde - w świadomości powszechnej nadal funkcjonuje jako synonim raju na ziemi. Jak wiadomo, mógł go posiadać każdy muzułmanin, który dysponował wystarczającymi środkami finansowymi na jego utrzymanie. To jak liczny był harem, świadczyło o prestiżu jego właściciela. Przedmiotem niniejszej pracy jest sułtański harem Topkapı, który swoim rozmachem i wyjątkowością stał się punktem odniesienia.Rzeczony harem w pierwszym odruchu utożsamiany ze świątynią rozkoszy cielesnych. W znacznym stopniu przyczyniły się do tego rozpowszechnione wizerunki na wpół roznegliżowanych młodych kobiet, podsycające wyobraźnię. Okazuje się jednak, że jest to tylko wycinek prawdy o tym miejscu. Harem, to przede wszystkim, instytucja silnie zhierarchizowana i poddana surowej dyscyplinie. Nierespektowanie zasad, czy najmniejsza forma sprzeciwu były surowo karane, często śmiercią.Na etapie życia koczowniczego, jakie wiedli przodkowie Turków nie było potrzeby zamykania kobiet w odizolowanym miejscu. Powstawanie haremów na ziemiach należących do Imperium Osmańskiego pozostaje w ścisłym związku z przyjęciem islamu przez to państwo. Religia ta utrwaliła podział na świat mężczyzn i świat kobiet, ale nie była powodem zakładania haremów. Przyczyna wydaje się być bardziej kompleksowa. Należy uwzględnić zarówno wpływ kultury arabskiej, jak i sukcesy w podbojach, które przyczyniły się do zamożności podbijających Osmanów. Dozwolone przez prawo koraniczne posiadanie wielu żon i kobiet uzasadniało zakładanie oddzielnych miejsc dla nich, w celu zapewnienia im ochrony i opieki.Jak widać na przykładzie Topkapı osoby do haremu pozyskiwano w wyniku czy to grabieży, czy handlu ludźmi. Były to zarówno dziewczynki, młode kobiety, jak i chłopcy poddawani kastracji. Wprawdzie odbierano im wolność, ale w zamian dostawali edukację, utrzymanie, perspektywy na przyszłość. Harem dawał możliwość awansu. Hierarchia haremowa obejmowała siedem stopni. Dzięki względom i łaskawości sułtana kobieta zyskiwała na znaczeniu. Wydanie potomstwa sułtanowi, a szczególnie męskiego, dawało jej wysoką pozycję i dobra materialne.Nagromadzenie wielu kobiet w jednym miejscu powodowało, że nie dało się uniknąć napięć i konfliktów. Rywalizacja w haremie była znaczna i uzasadniona chęcią przetrwania i zapewnienia bezpieczeństwa sobie i dzieciom. Nie wszystkie kobiety mogły osiągnąć najważniejszy tytuł – valide sultan. Niektórym się to udało i przeszły do historii, znane z imienia. W dziejach haremowych miał nawet miejsce okres zwany Sułtanatem Kobiet.Zmiany społeczne zapoczątkowane w Europie dotarły także do Imperium. Przestało istnieć zarówno Imperium Osmańskie, jak i haremy, których początki sięgają zdobycia Konstantynopola. Nastała republika, a wraz z nią nowe perspektywy dla kobiet, choć często do głosu dochodziła dawna mentalność społeczeństwa.Harem, wraz z całym kompleksem Topkapı jest dziś uznanym i cenionym miejscem, światową atrakcją turystyczną, mającą swoje miejsce na liście UNESCO.

Ottoman Harem structureon the grounds of TopkapıOriginally called by the Ottomans Dârüssaâde – the House of Happiness, Harem in the popular imagination still exists as paradise on Earth. This is often encouraged by picturers of half naked frivolous young women. However it’s nothing but an illusory vision. In fact, Harem was subjected to rigid discipline. Non-compliance with the rules even the littlest disobedience were severely punished, often by death. Harems coming into being were closely related to acceptance of Islam by the Ottoman Empire. This religion fixed the division of gender roles but it wasn’t the reason for founding them. As a domestic space reserved only for women and stricly forbidden to adult males (with the exeption of householder) Harem wasn’t an Ottoman’s invention. Though they developed it in an unusual way. Topkapı - the subject of the present work - was the area of excellence, a standard often unattainable. Harem was a strict hierarchical organisation consisting of seven career levels. It was composed of girls, young women, castrated men. They were gained for the harem in a different way. Mainly they were victims of kidnapping and human trafficking. They were also sold by their own families hoping for a better life for their daughters, as Harem gave possibility of receiving education and a prosperous life.The principal aim of Harem was gathering women - wives, concubines, female servants and slaves in one place, under the same roof in order to keep them apart from others men’s glance. The owners were however obliged, under the Sharia Law, to provide for them. Having a huge Harem in those days of Ottoman Empire meant the highest socio-economic position, not necessarily the sexual needs of the owners.As mentioned above, the Harem career was divided into stages. The top positions such us Valide Sultan (mother of the reigning sultan) or Haseki Sultan (mother of the prince) gave such women power, money and prestige. Anyway it wasn’t so easy to get there. Rivalry for sultan’s attention was really tough and permanent. Furthermore, not all of these women had a chance to reach the top. The majoriry of them had to spend their Harem’s life performing their duties as servants or slaves.On the other hand Harem organisation offered equal opportunities to everyone, no matter where one came from or of what background. Sultans were born of princesses as well as of slaves. Some Harem’s women played an important role in the Ottoman Court. They had a considerable impact on the Ottoman affairs.Harems appeared after the conquest of Constantinople (1453) and survived to the days of the beginning of the Republic of Turkey. Were they so-called golden cage? This work considers this question in various contexts. Also it talks over the situation of women in Asia Minor region before and after Harem’s period. At the very end there are a few words about the Topkapı Palace - a silent witness of prosperity of Harem, now - an architectural treasure and tourist attraction.