Five years of the Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence in Poland : state of play

Konwencja stambulska jest stosunkowo nowym elementem polskiego systemu prawa, a jednocześnie traktatem z dziedziny praw człowieka, który spotkał się z bezprecedensowym zainteresowaniem politycznej (niestety skutkującym podjętymi krokami w kierunku jej wypowiedzenia oraz podtrzymania wątpliwej deklaracji i zastrzeżenia), mediów oraz społeczeństwa. Poruszenie, które wywołała w Polsce, wynika jednakże nie tyle z jej postanowień jako takich, co ze splotu tendencji o charakterze globalnym, objawiających się w formie skrajnego konserwatyzmu, populizmu i antydemokratycznych przemian. Po pięciu latach obowiązywania Konwencji w Polsce można stwierdzić, że wywarła ona realny wpływ na kształt polskiego prawa. Najistotniejsze dokonania to wprowadzenie trybu ścigania z urzędu przestępstw seksualnych oraz zmian proceduralnych na rzecz ochrony ofiar tych przestępstw. Ostatnie, być może najbardziej spektakularne osiągnięcie, czyli ustanowienie postulowanego od lat policyjnego nakazu eksmisji sprawcy przemocy domowej jest także - paradoksalnie - dowodem na znaczenie Konwencji. Wspomniane zmiany to ważne, ale pojedyncze kroki w procesie implementacji Konwencji w Polsce. Do zwiększenia efektywności tego procesu konieczne jest uznanie przemocy wobec kobiet za problem systemowy, wymagający skoordynowanej polityki i podjęcia współpracy przez różne władze.

The Istanbul Convention is a relatively new element of the Polish legal system and, at the same time, a human rights treaty, which has met with unprecedented interest on the part of the political scene (unfortunately resulting in steps towards its denunciation and confirmation of its dubious declaration and reservation), the media and the public. The stir it caused in Poland, however, is not so much due to its provisions as such, but to a combination of global trends, manifesting themselves in the form of extreme conservatism, populism and anti-democratic changes. After five years of the Convention being in force in Poland, it can be said that it has had a real impact on the Polish law. The most significant achievements are the introduction of ex officio prosecution of sexual crimes and procedural changes for the protection of victims of these crimes. The most recent and perhaps most spectacular achievement, namely the establishment of a police eviction order against the perpetrator of domestic violence, which has been postulated for years, is also - paradoxically - proof of the importance of the Convention. The changes mentioned above are important, but single steps in the process of implementation of the Convention in Poland. In order to increase the effectiveness of this process, it is necessary to recognize violence against women as a systemic problem requiring a coordinated policy and cooperation of various authorities.