Metelkova Cultural Center in Ljubljana as an artistic and curatorial space

Metelkova to centrum kultury alternatywnej w stolicy Słowenii – Lublanie, mianujące się niezależnym miastem. W przestrzeni tej znajduje się obecnie kilka klubów, galerii i pracowni artystycznych. Są to dawne koszary wojska austriacko-węgierskiego, poddane rewitalizacji od pierwszej połowy lat 90., po opuszczeniu owego terenu przez armię byłej Jugosławii. Swoją pracę przedstawiającą to miejsce podzieliłam na kilka rozdziałów. W pierwszym z nich opisuję dokładnie historię Metelkovej. Kolejne rozdziały poświęcone są instytucjom, działającym w tej przestrzeni – Centrum Sztuki Współczesnej SCCA Lublana i Galerii Alkatraz. Ostatni rozdział związany z Niezależnym Kulturalnym Miastem Metelkova poświęciłam na charakterystykę działalności poza owymi organizacjami, życie codziennego, a także atmosfery artystycznej. Po tych rozdziałach znajduje się część poświęcona Muzeum Sztuki Współczesnej w Lublanie, mieszczące się kilka metrów od Metelkovej. Końcowe rozważania poświęciłam innym, podobnym miejscom w różnych częściach Europy. Ostatnich kilka zdań to podsumowanie i wnioski, które płyną z całej pracy.Początkowo, pomiędzy działaczami, którzy rozpoczęli przekształcanie Metelkovej w centrum kulturalne, a lokalnymi władzami, wybuchały częste konflikty, nierzadko kończące się interwencjami policji. Metelkova, pomimo uregulowania stosunków z miastem, to wciąż przestrzeń nielegalna, bez praw czy przywilejów, jest najbardziej alternatywną częścią Lublany. Powstała na byłym militarnym obszarze, a rewitalizacja koszar odbyła się dzięki połączeniu sił przybyłych w latach 90. osób – artystów, działaczy społecznych, aktywistów. Poszukiwali oni przestrzeni do pracy i nowego miejsca do życia. Stworzyli miejsce, które w swej ogromnej sprzeczności z wizerunkiem miasta, jest zharmonizowane wewnątrz, choć rządzące się nieco innymi zasadami. Metelkova żyje własnym życiem, jej puls bije odmiennie niż puls Lublany, to faktyczne miasto w mieście, niezależne i nieokiełznane, pełne paradoksów.W Europie nie brakuje podobnych miejsc – rewitalizacja budynków staje się okazją do zawiązania nowych grup, wzajemnego dialogu, nauki od siebie nawzajem. Wykorzystane wtórnie mury nadają dodatkowe znaczenie, często łączą sztukę wysoką z prowincją. Nie brakuje tam również nowo otwartych instytucji, które promują sztukę współczesną, zajmują się jej badaniem, prowadzą archiwa czy pomagają artystom. Sprawują one również rolę w edukacji społeczeństwa z zakresu sztuk wizualnych, poczynając od prowadzenia warsztatów, przez dyskusje i spotkania, aż do tworzenia studiów czy uniwersytetów. Niezależnie od tego, czy centra kulturalne rozwijały się zgodnie z prawem, czy też jako skłoty, miały one moc aktywizacji społeczeństwa w danych miastach czy dzielnicach, często nieodwracalnie zmieniając ich charakter, wprowadzając do kultury nową jakość.

Metelkova is an alternative cultural centre in Ljubljana, Slovenia, called itself an independent city. In this place there are few clubs, galleries and artistic studios. Buildings are old former barracks of an Austro-Hungarian army, which were revitalized in the last decade of XX century, after Yugoslavian army left this place.My work is divided into few chapters. First is about history of Metelkova. Second and third are dedicated for institutions, which are placed in this area – Centre of Contemporary Art – SCCA Ljubljana and Alkatraz Gallery. Then, there is a chapter about everyday life of artists in Metelkova, there is a description of artistic atmosphere of this place. Then, there is part dedicated for the Museum of Contemporary Art in Ljubljana – MSUM, which is placed very close to Metelkova. In last chapter there is a depiction of few similar places in all Europe. Finishing chapter is the summary and conclusion.Initially, between activists, who started Metelkova transformation and local authorities, there were lots of conflicts, often ended with police interventions. Now, relations with city government are rather regulated, but this is still illegal place, without rights or privileges, it is the most alternative part of Ljubljana. Created on post-military area, revitalization was held by combining forces of arrived in the 90s people – artists and social activists. They were looking for space to work and a new place to live. They created place, which is totally different than other parts of the city, but has its own harmony and own rules. Metelkova lives its own life, its pulse beats different then pulse of Ljubljana, this is real small city in the city, independent and uncontrollable, full of paradoxes.All over the Europe there are lots of this kind of places – revitalization of buildings becomes an opportunity for creating new groups, dialogues. Secondary used buildings give additional meanings. There are also lots of institutions, which are promoting contemporary art, making some researches, creating new archives, helping artists. They also play big role in public education, organizing workshops, discussions and meetings. Sometimes those cultural centres developed with help of city authorities, sometimes they were squats. But they always have power of activation the societies of cities or neighbourhoods, often change their character by introducing new culture.