Simple view
Full metadata view
Authors
Statistics
Wiara w teorie spiskowe - wybrane korelaty osobowościowe
Belief in conspiracy theories - selected personality correlates
teorie spiskowe, potrzeba poznawczego domknięcia, umiejscowienie kontroli, spostrzeganie własnej skuteczności
conspiracy theories, need for cognitive closure, locus of control,perceptions of self-efficacy
Teorie spiskowe stanowią poważny problem społeczny, a podatność na wiarę w nie może być powiązana z pewnymi cechami osobowości. Celem tej pracy było zbadanie zależności pomiędzy poziomem wiary w ogólne teorie spiskowe a potrzebą poznawczego domknięcia, poczuciem umiejscowienia kontroli oraz poczuciem samoskuteczności. W badaniu, przeprowadzonym metodą kwestionariuszową, zastosowano następujące narzędzia: Skalę Ogólnych Przekonań Spiskowych, Skróconą Wersję Skali Potrzeby Poznawczego Domknięcia, Skalę I.R. Drwala Delta oraz Skalę Uogólnionej Własnej Skuteczności. Losową próbę badawczą stanowiły 203 osoby. Analiza statystyczna korelacji wykazała pozytywny związek pomiędzy wiarą w teorie spiskowe a zewnętrznym umiejscowieniem kontroli (r=0,36), a także negatywną korelację tej cechy z wysokim poziomem poczucia samoskuteczności. Korelacja badanej zmiennej z potrzebą poznawczego domknięcia okazała się nieistotna statystycznie. Uzyskane wyniki pozwalają wnioskować, że istnieje istotny związek pomiędzy poczuciem umiejscowienia kontroli oraz słaby, lecz znaczący związek pomiędzy spostrzeganiem własnej skuteczności a wiarą w teorie spiskowe, a więc zwiększanie u ludzi wewnątrzsterowności i samoskuteczności mogłoby zmniejszać prawdopodobieństwo, że będą oni skłonni wybierać nacechowane spiskowo wyjaśnienia wydarzeń. Związek potrzeby poznawczego domknięcia z wiarą w teorie spiskowe wydaje się być bardziej złożony i wymaga dalszych badań.
Conspiracy beliefs are an important social issues and tendency to accept them as true explanations is thought to be related to some personality traits. The aim of this research was to identify the connection between the level of general conspiracy beliefs and traits such as the need for cognitive closure, locus of control and slef- efficiacy. The study, conducted by questionnaire method, used the following tools: General Conspiracy Beliefs Scale, Abbreviated Version of the Cognitive Closure Needs Scale, I.R. Lumber Delta Scale, and Generalized Self-Efficacy Scale. The random research sample consisted of 203 individuals. Statistical analysis of correlation showed a positive association between belief in conspiracy theories and external locus of control (r=0.36), as well as a negative correlation of this trait with high levels of self-efficacy. The correlation of the study variable with the need for cognitive closure was found to be statistically insignificant. The results support the conclusion that there is a significant relationship between the sense of locus of control and a weak but significant relationship between perceived self-efficacy and belief in conspiracy theories, so increasing people's internal control and self-efficacy could make them less likely to choose conspiracy-oriented explanations of events. The relationship between the need for cognitive closure and belief in conspiracy theories appears to be more complex and requires further research.
dc.abstract.en | Conspiracy beliefs are an important social issues and tendency to accept them as true explanations is thought to be related to some personality traits. The aim of this research was to identify the connection between the level of general conspiracy beliefs and traits such as the need for cognitive closure, locus of control and slef- efficiacy. The study, conducted by questionnaire method, used the following tools: General Conspiracy Beliefs Scale, Abbreviated Version of the Cognitive Closure Needs Scale, I.R. Lumber Delta Scale, and Generalized Self-Efficacy Scale. The random research sample consisted of 203 individuals. Statistical analysis of correlation showed a positive association between belief in conspiracy theories and external locus of control (r=0.36), as well as a negative correlation of this trait with high levels of self-efficacy. The correlation of the study variable with the need for cognitive closure was found to be statistically insignificant. The results support the conclusion that there is a significant relationship between the sense of locus of control and a weak but significant relationship between perceived self-efficacy and belief in conspiracy theories, so increasing people's internal control and self-efficacy could make them less likely to choose conspiracy-oriented explanations of events. The relationship between the need for cognitive closure and belief in conspiracy theories appears to be more complex and requires further research. | pl |
dc.abstract.pl | Teorie spiskowe stanowią poważny problem społeczny, a podatność na wiarę w nie może być powiązana z pewnymi cechami osobowości. Celem tej pracy było zbadanie zależności pomiędzy poziomem wiary w ogólne teorie spiskowe a potrzebą poznawczego domknięcia, poczuciem umiejscowienia kontroli oraz poczuciem samoskuteczności. W badaniu, przeprowadzonym metodą kwestionariuszową, zastosowano następujące narzędzia: Skalę Ogólnych Przekonań Spiskowych, Skróconą Wersję Skali Potrzeby Poznawczego Domknięcia, Skalę I.R. Drwala Delta oraz Skalę Uogólnionej Własnej Skuteczności. Losową próbę badawczą stanowiły 203 osoby. Analiza statystyczna korelacji wykazała pozytywny związek pomiędzy wiarą w teorie spiskowe a zewnętrznym umiejscowieniem kontroli (r=0,36), a także negatywną korelację tej cechy z wysokim poziomem poczucia samoskuteczności. Korelacja badanej zmiennej z potrzebą poznawczego domknięcia okazała się nieistotna statystycznie. Uzyskane wyniki pozwalają wnioskować, że istnieje istotny związek pomiędzy poczuciem umiejscowienia kontroli oraz słaby, lecz znaczący związek pomiędzy spostrzeganiem własnej skuteczności a wiarą w teorie spiskowe, a więc zwiększanie u ludzi wewnątrzsterowności i samoskuteczności mogłoby zmniejszać prawdopodobieństwo, że będą oni skłonni wybierać nacechowane spiskowo wyjaśnienia wydarzeń. Związek potrzeby poznawczego domknięcia z wiarą w teorie spiskowe wydaje się być bardziej złożony i wymaga dalszych badań. | pl |
dc.affiliation | Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej | pl |
dc.area | obszar nauk społecznych | pl |
dc.contributor.advisor | Piotrowski, Przemysław - 131414 | pl |
dc.contributor.author | Orawin, Izabela - USOS261434 | pl |
dc.contributor.departmentbycode | UJK/WZKS | pl |
dc.contributor.reviewer | Piotrowski, Przemysław - 131414 | pl |
dc.contributor.reviewer | Florek, Stefan - 127932 | pl |
dc.date.accessioned | 2024-09-02T22:52:01Z | |
dc.date.available | 2024-09-02T22:52:01Z | |
dc.date.submitted | 2024-09-02 | pl |
dc.fieldofstudy | psychologia | pl |
dc.identifier.apd | diploma-174283-261434 | pl |
dc.identifier.uri | https://ruj.uj.edu.pl/handle/item/430745 | |
dc.language | pol | pl |
dc.subject.en | conspiracy theories, need for cognitive closure, locus of control,perceptions of self-efficacy | pl |
dc.subject.pl | teorie spiskowe, potrzeba poznawczego domknięcia, umiejscowienie kontroli, spostrzeganie własnej skuteczności | pl |
dc.title | Wiara w teorie spiskowe - wybrane korelaty osobowościowe | pl |
dc.title.alternative | Belief in conspiracy theories - selected personality correlates | pl |
dc.type | master | pl |
dspace.entity.type | Publication |