Health behaviours and stress factors among professionally active nurses.

WSTĘP: Zachowania zdrowotne, możemy rozpatrywać w kontekście czynników stresogennych. Pielęgniarki promują prozdrowotne postawy i są wzorem do naśladowania. Obciążenie w tej pracy powodują stres, wpływają na zachowania i postrzeganie zdrowia. CEL PRACY: Poznanie zachowań zdrowotnych pielęgniarek w kontekście czynników stresogennych związanych z pracą zawodową.MATERIAŁ I METODA: Zbadano 200 pielęgniarek w ZOZ w Suchej Beskidzkiej. Wykorzystano sondaż diagnostyczny, w tym autorski kwestionariusz ankiety, Skalę PSS 10, Skalę IZZ, oraz Skalę pozytywnych zachowań zdrowotnych.WYNIKI: Nasilenie odczuwanego stresu oceniono na średnie. Reakcje na stres to głównie szybkie bicie serca i lęk. Do głównych czynników stresogennych pielęgniarki zaliczyły: nadmierną biurokrację, braki personelu, odpowiedzialność za zdrowie i życie, bezradność wobec cierpienia, roszczeniowość ludzi, brak szacunku i trudności w przepływie informacji. Zachowania zdrowotne badanych oceniono na średnie. Osoby wyżej wykształcone przejawiały wysoki ich poziom. Co piąty ankietowany pali, większość pije alkohol okazjonalnie, zaś swoje zdrowie kontroluje ponad połowa. Im wyższy był poziom pozytywnych zachowań, oraz im wyższa była ich ocena, tym nasilenie stresu było mniejsze. Im wyższy był poziom pozytywnych zachowań tym wyższa była ich ocena. WNIOSKI: Na podstawie analizy wyników badań można wyłonić następujące wnioski:1. Nasilenie odczuwanego stresu badanych osób ocenione zostało na średnie. Stres wywoływał przeróżne reakcje psychosomatyczne. Do głównych należały: lęk i dolegliwości bólowe, głównie ból brzucha, problemy z koncentracją, bezsenność i wzrost ciśnienia.2. Najbardziej stresowała pielęgniarki mała ilość personelu, biurokracja, niskie wynagrodzenie, presja otoczenia, a także trudności w przepływie informacji w zespole terapeutycznym. Najmniej stresujące okazały się: stabilność zatrudnienia i częste kontrole.3. Pielęgniarki przejawiały średni poziom zachowań zdrowotnych. Podejmowanie prawidłowych nawyków żywieniowych, zachowań profilaktycznych, praktyk zdrowotnych przez pielęgniarki, jak również ich pozytywne nastawienie psychiczne było istotnie wyższe u osób z wyższym wykształceniem. 4. Poziom pozytywnych zachowań zdrowotnych był istotnie wyższy u osób pracujących na oddziałach zabiegowych. Im wyższy był poziom pozytywnych zachowań zdrowotnych, tym nasilenie odczuwanego stresu było mniejsze.

INTRODUCTION: Health behaviours can be considered in the context of stress factors. Nurses promote health-seeking behaviour and, therefore, they are the role models. Their occupation is difficult because of numerous burdens, which are the causes of stress influencing nurses' health behaviours and their perception of health.OBJECTIVES: The recognition of health behaviours among nurses in the context of stress factors connected with their professional work.MATERIAL AND METHODS: The study involved 200 nurses working in Health Care Institutions (ZOZ) in Sucha Beskidzka. The following were used: a diagnostic survey in the form of a questionnaire, a perceived stress scale (PSS10), inventory of health-related behaviours (IZZ) and a positive health behaviours scale.RESULTS: The intensity of experienced stress was assessed as medium. The reactions to stress are mainly a rapid heartbeat and fear. As main stress factors were indicated: excessive bureaucracy, staff shortages, responsibility for health and life, helplessness towards others' suffering, a lack of respect, demanding attitudes and difficulties in flow of information. Health behaviours of the studied nurses were assessed as medium. The level of health behaviours among the better educated was high. Every fifth surveyed nurse smokes. Majority of them ocassionally drink alcohol. More than a half of those surveyed control their health. The higher the level of positive health behaviours, as well as their assessment, the lower the intensity of experienced stress.CONCLUSIONS: On the basis of the analysis of conducted study following conclusions were drawn:1. The intensity of stress experienced by surveyed nurses was assessed as medium. Stress caused various psychosomatic reactions, mainly fear and pain complaints such as a stomach ache, insomnia, concentration problems and pressure rise.2. Nurses were mostly stressed by staff shortages, bureaucracy, a low salary, excessive pressure as well as difficulties in flow of information in a therapeutic team. The least stressful were employment stability and often inspections.3. Nurses showed a medium level of health behaviours. Those with higher education follow a sensible diet, show good proactive behaviour and health practices, moreover, they adopt a good mental attitude.4. The level of positive health behaviours was substantively higher among nurses working in medical treatment facilities. The higher level of positive behaviours, the lower intensity of experienced stress.