Sense of power as a factor that attenuates the effect of lack of personal control on cognitive flexibility

Poczucie posiadania kontroli nad wydarzeniami oraz przewidywalność efektów zgodnych z działaniami stanowią kluczowe podstawy podmiotowej kontroli. W sytuacji, gdy działania przynoszą niespójne efekty, rodzi się niepewność co do efektów przyszłych działań oraz wzrasta poczucie braku kontroli. Ma ono negatywny wpływ na szereg procesów poznawczych, emocjonalnych i motywacyjnych. W badaniu podjęto próbę znalezienia czynnika osłabiającego wpływ braku kontroli osobowej na elastyczność poznawczą. Celem badania było sprawdzenie czy aktywizacja poczucia władzy, po doświadczeniu braku kontroli, przyczyni się do wzrostu elastyczności poznawczej, w porównaniu do grupy o obniżonej kontroli. W badaniu złożonym z trzech grup - braku kontroli, władzy poprzedzonej brakiem kontroli i grupie kontrolnej (N=156), sprawdzono wpływ aktywizacji poczucia władzy na elastyczność poznawczą na podstawie wyników uzyskanych przy użyciu procedury mierzącej przerzutność uwagi (Dreisbach i Goschke, 2004). Zgodnie z badaniami Sędka i Kofty (1990), osoby będące w stanie braku kontroli wykazują pogorszone wykonanie zadań poznawczych. Nowsze badania sugerują, że deprywacja kontroli negatywnie wpływa m.in na elastyczność poznawczą (Bukowski i in., 2019). Zgodnie z przewidywaniami, czas reakcji rósł w grupie Władzy w warunku niekompatybilnym Wyuczonej Nieadekwatności po zmianie, odwrotny wzorzec ujawnił się dla grupy niskiej kontroli w niekompatybilnym warunku Perseweracji. Wyniki badań nie pozwalają na jednoznaczną weryfikację postawionych hipotez.

The sense of being in control of events and the predictability of outcomes consistent with actions are key foundations of personal control. When actions produce inconsistent outcomes, uncertainty about the effects of future actions arises and the lack of a sense of control increases. It has a negative impact on several cognitive, emotional, and motivational processes. The study attempted to find a factor that attenuates the effect of lack of personal control on cognitive flexibility. The aim of the study was to see if activating the sense of power, after experiencing a lack of control, would contribute to an increase in cognitive flexibility, compared to the group with reduced control. In a study consisting of three groups - low control, power preceded by no control, and a control group (N=156), the effect of activating the sense of power on cognitive flexibility was tested by using the attentional set-shifting procedure provided by Dreisbach and Goschke (2004). Consistent with the research of Sędek and Kofta (1990), individuals in a state of lack of control show impaired performance on cognitive tasks. More recent research suggests that control deprivation negatively affects cognitive flexibility (Bukowski et al., 2019). As predicted, reaction time increased for the Power group in the incompatible condition of Learned Inadequacy after switching, the opposite pattern was revealed for the Low control group in the incompatible condition of Perseveration. The results of the study do not allow for conclusive verification of the hypotheses.