Left-wing populist parties in the party systems of France, Spain and Greece from 2007 to 2023

W obliczu globalnego kryzysu finansowego z lat 2007–2009, w europejskich systemach partyjnych na znaczeniu zaczęły zyskiwać partie lewicowego populizmu. Celem pracy jest zbadanie populistycznego przekazu zawartego w programach wyborczych wybranych partii, a także analiza systemów partyjnych, w których funkcjonują oraz zachodzących w nich przemian związanych z działalnością populistycznej lewicy. W pracy analizowano następujące środowiska lewicowego populizmu: ugrupowania Jean-Luc Mélenchona (Francja), Podemos i Sumar (Hiszpania) oraz Syrizę (Grecja). Lewicowy populizm już od lat był przedmiotem zainteresowania badaczy z perspektywy latynoamerykańskiej, natomiast w Europie więcej uwagi poświęcano prawicowemu populizmowi. Niemniej wybuch globalnego kryzysu finansowego, a wraz z nim pogorszenie sytuacji materialnej klasy niższej i średniej, doprowadziły do istotnego wzrostu znaczenia partii lewicowego populizmu w państwach Unii Europejskiej. Zaczęły stawać się istotnymi ugrupowaniami opozycyjnymi lub też sprawować rządy. Z tych powodów zasadnicza część analizy przypada na lata 2007–2023, co umożliwia rozpatrywanie ewolucji partii lewicowego populizmu w czasie. Przeprowadzone badania mają odpowiedzieć na istotne pytania związane z rolą lewicowego populizmu we współczesnych europejskich systemach partyjnych. Główne pytania badawcze dotyczą:1.charakteru dyskursu populistycznego w odniesieniu do populistycznych kategorii ludu, elit oraz innych;2.pozycji w systemach partyjnych zajmowanej przez partie lewicowego populizmu oraz poziomu polaryzacji ideologicznej systemów partyjnych;3.propozycji dotyczących polityki międzynarodowej prezentowanych przez te ugrupowania.Partie lewicowego populizmu oraz systemy partyjne, w których prowadzą działalność poddano analizie z wykorzystaniem różnych narzędzi badawczych i baz danych. Badanie ich programów wyborczych przeprowadzono przy wykorzystaniu oprogramowania MAXQDA 24, dzięki czemu możliwe było zakodowanie tekstu jako odnoszącego się do kategorii wykorzystywanych przez populistów. W odniesieniu do systemów partyjnych wykorzystano bazy danych Chapel Hill Expert Survey oraz Manifesto Project Dataset, które umożliwiają pozycjonowanie partii oraz ich treści programowych w przestrzeni rywalizacji. Badania polaryzacji zostały przeprowadzone na podstawie indeksu polaryzacji autorstwa Russella J. Daltona. Wzrost poparcia dla partii lewicowego populizmu w ostatnich latach niewątpliwie można uznać za fenomen międzynarodowy. Uzyskane wyniki wskazują na liczne podobieństwa pomiędzy analizowanymi partiami, zwracają jednak także uwagę na istotne różnice w ich strategii programowej oraz pozycji systemowej.

In the aftermath of the global financial crisis of 2007–2009, parties of left-wing populism began to gain prominence in European party systems. The aim of this paper is to examine the populist narrative embodied in the electoral programmes of selected parties, as well as to analyse party systems in which they function, and the changes taking place within them related to the activities of the populist left. The study analysed the following circles of left populism: the parties of Jean-Luc Mélenchon (France), Podemos and Sumar (Spain), and Syriza (Greece). Left-wing populism had already been of interest to researchers from a Latin American perspective for years, while in Europe, right-wing populism received more attention. Nevertheless, the outbreak of the global financial crisis, and with it the deterioration of the material situation of the lower and middle classes, led to a significant rise in the importance of left-wing populist parties in the European Union countries. They became important opposition parties or assumed governance. For these reasons, the main part of the analysis falls between 2007 and 2023, what enables looking at the evolution of left populist parties over time. The research conducted aims to answer important questions related to the role of left populism in contemporary European party systems. The main research questions concern:1.the character of populist discourse in relation to populist categories of people, elites and others;2.the position in party systems assumed by parties of left populism and the level of ideological polarisation of party systems;3.the international policy proposals presented by these parties.The parties of left-wing populism and the party systems in which they operate were analysed using various research tools and data bases. The study of their electoral programmes was carried out with the use of MAXQDA 24 software, which made it possible to code the text as referring to the categories used by populists. With regard to party systems, the Chapel Hill Expert Survey and Manifesto Project Dataset databases were employed to position the parties and their programme content in the competition space. Polarisation studies were conducted utilising the Polarisation Index developed by Russell J. Dalton. The increase in support for left populist parties in recent years can undoubtedly be considered an international phenomenon. The results obtained show numerous similarities between the parties analysed, noting, however, significant differences in their programme strategy and systemic position.