Wstęp: Promieniowanie słoneczne jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Należy jednak pamiętać o umiejętnym korzystaniu ze słońca. Przed nadmiernymi skutkami promieniowana zabezpieczyć nas mogą kosmetyki z filtrami promieniochronnymi. Warto jednak zwrócić uwagę na skład tych produktów ze względu na ich uczulające bądź fotouczulające działanie.Celem pracy była analiza deklarowanego przez producentów składu kosmetyków posiadających filtry przeciwsłoneczne, dostępne w aptekach, drogeriach oraz supermarketach, a także ich przegląd pod kątem występowania substancji o potencjalnym działaniu uczulającym lub fotouczulającym.Materiał i metody: Analizie poddano 120 preparatów kosmetycznych dostępnych w aptekach, drogeriach oraz supermarketach. Analizę przeprowadzono na terenie Krakowa od 23.04.2019 do 8.05.2019 r. Produkty do niniejszej analizy wybrano na podstawie występowania w nazwie lub opisie (etykieta frontowa lub tylna produktu) słów jednoznacznie wskazujących, że produkt jest przeznaczony do ochrony skóry przed promieniowaniem słonecznym. Utworzono tabelę w której podzielono produkty na trzy grupy. Na tej podstawie zostały opisane kolejno składniki produktów wraz z podziałem na ich nazwę INCI (International Nomenclature of Cosmetics Ingredients – Międzynarodowe Nazewnictwo Składników Kosmetyków), nazwę zwyczajową lub chemiczną a także funkcję według bazy danych Komisji Europejskiej CosIng [ CosIng 2017]. Poprzez obliczenia za pomocą kalkulatora Chi 2 oceniono czy różnice w częstości występowania poszczególnych składników w poszczególnych kategoriach preparatów były istotne statystycznie.Wyniki: Analizowane produkty zawierały łącznie 442 różnych substancji z czego 60 zakwalifikowano jako składniki problematyczne (filtry słoneczne, konserwanty, substancje zapachowe i barwniki). Wśród filtrów UV dominował awobenzon, występujący w kosmetykach aptecznych w 58%, w drogeryjnych w 45 %, natomiast w kosmetykach z supermarketu w 60%. Kolejno po nim popularnym filtrem UV był oktokrylen. W produktach z apteki występował w ponad połowie badanych kosmetyków (58%), w drogeryjnych w 58% i w kosmetykach dostępnych w supermarkecie aż w 68%.3Fenoksyetanol okazał się najczęściej występującym związkiem konserwującym. Konserwant ten znalazł się w 18 z 40 produktów kosmetycznych dostępnych a aptece. W drogerii, spośród 40 produktów z ochroną przeciwsłoneczną konserwant występował w 23 produktach z 40. W supermarkecie fenoksyetanol można było znaleźć w 22 produktach z 40. Do najbardziej popularnej substancji perfumującej zaliczała się gliceryna. W kosmetykach aptecznych znalazła się ona w 30 spośród 40 produktów, w drogeryjnych w 33 z 40, natomiast w supermarkecie w 32 z 40 kosmetyków. Jako substancje barwiące i koloryzujące w kosmetykach przeznaczonych do ochrony skóry przed promieniowaniem słonecznym dominował tlenek cynku.Wniosek: Spośród 442 składników znajdujących się w 120 kosmetykach z filtrem UV dostępnych na polskim rynku, 13% ma potencjalne działanie uczulające bądź fotouczulające.

Summary: Introduction:Solar radiation is necessary for the proper functioning of our organism. However, remember to skillfully use the sun. Cosmetics with sun protection filters can protect us from excessive effects. However, it is worth paying attention to the composition of these products due to their sensitizing or photosensitizing effect.Purpose: Analysis of the declared composition of cosmetics with sunscreen filters declared by manufacturersts.Material and methods: 120 cosmetic preparations contained in pharmacies, drugstores and supermarkets were analyzed. Analysis of the terrain in Krakow from 23/04/2019 to 8/05/2019. Products for analyzing the results selected in the database or front or back label of the product) words clearly indicating that the product is covered by skin protection against radiation. Tables were created in divided products into three groups. On this basis, a list of available products is presented, broken down into their INCI ingredients (International Nomenclature of Cosmetics Ingredients), customary or chemical use as well as the use of the European Commission CosIng database [CosIng 2017]. The functions or differences in frequencies involving different components in some categories of preparations calculated using the Chi 2 calculator were statistically significant.Results: The analyzed products contained a total of 442 different substances, of which 60 were classified as problematic components (sunscreens, preservatives, fragrances and dyes).Among UV filters, avobenzone dominated, found in pharmacy cosmetics in 58%, in drugstores in 45%, while in cosmetics from supermarkets in 60%. Next to it, octocrylene was a popular UV filter. In pharmacy products, it was present in more than half of the cosmetics tested (58%), in drugstores in 58% and in cosmetics available in the supermarket in as much as 68%.Phenoxyethanol proved to be the most common preservative. This preservative was found in 18 out of 40 cosmetic products available at the pharmacy. In the drugstore,5of 40 products with sun protection, a preservative was found in 23 products from 40. In the supermarket, phenoxyethanol could be found in 22 products out of 40. Glycerin was one of the most popular fragrances. In pharmacy cosmetics it was found in 30 out of 40 products, in drugstores in 33 out of 40, while in the supermarket in 32 out of 40 cosmetics. Zinc oxide dominated as coloring and coloring substances in cosmetics designed to protect the skin against solar radiation.The analyzed products contain a total of 442 different substances, of which 60 qualified as components of problems (sunscreens, preservatives, fragrances and dyes).Conclusion: Of the 442 ingredients found in 120 cosmetics with a UV filter available on the Polish market, 13% have a potential sensitizing or photosensitizing effect.