Contracts for the transfer of co-authors' economic rights to audiovisual work

Utwory audiowizualne uznawane są za utwory współautorskie i podlegają przepisom szczególnym ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Warunkiem uznania za współtwórcę jest wniesienie twórczego wkładu w powstanie utworu. Do współtwórców utworu audiowizualnego ustawa zalicza w szczególności: reżysera, operatora obrazu, twórcę adaptacji utworu literackiego, twórcę stworzonych dla utworu audiowizualnego utworów muzycznych lub słowno-muzycznych oraz twórcę scenariusza. O tym, czy wkład konkretnej osoby jest twórczy, decydują okoliczności konkretnego przypadku. Status współtwórcy zawsze przysługuje głównemu reżyserowi. Majątkowe prawa autorskie do utworu audiowizualnego powstają w sposób pierwotny na rzecz twórców. Na podstawie domniemania z art. 70 ust. 1 pr. aut. producent utworu audiowizualnego nabywa na mocy umowy o stworzenie utworu albo umowy o wykorzystanie już istniejącego utworu wyłączne prawa majątkowe do eksploatacji tych utworów w ramach utworu audiowizualnego jako całości. Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe muszą być zawierane są w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Są to umowy cywilnoprawne i mają do nich zastosowanie zarówno przepisy prawa autorskiego jak i kodeksu cywilnego. Umowy producenta z twórcami utworu audiowizualnego zawierane są zwykle jako umowy o dzieło z przeniesieniem praw autorskich. Zakres przeniesienia autorskich praw majątkowych wyznaczony jest przez wyraźnie wymienione w umowie pola eksploatacji utworu. Umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej zawarcia, ale w przypadku utworów audiowizualnych współtwórca ma ustawowo ograniczone możliwości odmowy przeniesienia praw na nowych polach. Korzystaniez utworu audiowizualnego na określonych polach eksploatacji może mieć ograniczenia terytorialne i czasowe. W przypadku umów przenoszących prawa twórców filmowych w Polsce, prawa przenoszone są na pełen okres ochrony utworu, bez ograniczeń terytorialnych. Prawo zezwalania na korzystanie z utworu zależnego jest odrębne od dysponowania prawami majątkowymi do utworu pierwotnego. Jeżeli w umowie przenoszącej prawa autorskie nie zostanie umieszczona klauzula o przeniesieniu prawa zezwalania na wykonywanie praw zależnych, wówczas uprawnienie to zostaje przy twórcy. Autorskie prawa osobiste nie podlegają zbyciu lub zrzeczeniu się, ale wykonywanie tych praw przez twórcę może wpływać na ekonomiczny interes nabywcy praw majątkowych. Możliwe jest umowne ograniczenie wykonywania praw osobistych, np. poprzez określenie dopuszczalnego zakresu ingerencji w utwór. W klauzuli umownej twórcy mogą upoważnić producenta do wykonywania prawa do nadzoru autorskiego i decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu audiowizualnego. W umowach producenta z twórcami filmu określany jest zwykle sposób wykonywania prawa do oznaczenia autorstwa. Umowy przenoszące prawa autorskie, co do zasady, są umowami odpłatnymi. Wynagrodzenie za przeniesienie praw autorskich jest odrębne od wynagrodzenia za stworzenie dzieła. W umowie może być ustalone łączne wynagrodzenie za wykonanie dzieła i przeniesienie autorskich praw majątkowych, ale strony powinny to wyraźnie zaznaczyć. Przepisy nie narzucają żadnego sposobu ustalania wynagrodzenia twórcy. Najczęściej stosuje się wynagrodzenie ryczałtowe, procentowe (proporcjonalne do obrotu lub dochodu uzyskiwanego przez nabywcę praw) oraz system mieszany ryczałtowo – procentowy. Twórcom utworu audiowizualnego, niezależnie od umownego wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich do utworu, przysługuje ustawowe prawo do wynagrodzenia z tytułu korzystania z utworu audiowizualnego (prawo do tantiem). Do wypłaty tego wynagrodzenia zobowiązane są podmioty korzystające z utworu, a jest ono wypłacane za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Rozwiązanie to jest nietypowe na tle systemów prawa autorskiego w innych krajach.

Audiovisual piece of work is under special regulation of the Act of 4 February 1994 on Copyright And Related Rights. The contracts between a producer of audiovisual work and co-authors are contracts for performing a specified task or work, including the transfer of copyrights (author's economic rights). Originally, co-authors are the holders of copyrighs to film work. Co-authors of audiovisual work are in particular: the director, the director of photograpy, the author of the adaptation of a literary work, the author of musical works or musical and lyrical works created for the audiovisual work and the author of the screenplay. The legal status of a co-author is related to a creative contribution to the audiovisual work. Polish Law on Copyright and Neighbouring (Related) Rights states that the producer of an audiovisual work is presumed to have acquired, by virtue of contract, the economic rights in the works commissioned by him or included in the audiovisual work, but exclusively in connection with the audiovisual exploitation of the mentioned work.