Analiza językoznawczo-kognitywna konceptualizacji czasu, życia i miłości w wierszu „To His Coy Mistress” Andrewa Marvella i jego polskich przekładach

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie i omówienie metafor konceptualnych czasu, życia i miłości w wierszu „To His Coy Mistress” Andrewa Marvella oraz identyfikacja różnic i podobieństw w obrazowaniu oryginału i jego tłumaczeń na język polski – „Do nieskorej Bogdanki” Stanisława Barańczaka i „Do cnotliwej damy” Artura Międzyrzeckiego. Teoretyczna część pracy omawia teorię metafor pojęciowych, teorię amalgamatów pojęciowych oraz metodologię zastosowania językoznawstwa kognitywnego w przekładzie, z naciskiem na tłumaczenie metafor, oraz naświetla kwestie ekwiwalencji i przekładalności poezji. Na podstawie przeprowadzonej analizy polskie przekłady wiersza zostały poddane ocenie pod względem ekwiwalencji wobec oryginału. Przeprowadzona analiza stanowi próbę udowodnienia, że zastosowanie językoznawstwa kognitywnego w teorii, praktyce i analizie tłumaczenia stanowi ważne uzupełnienie istniejących teorii językowych i literackich, umożliwia dogłębne wczytanie się w tekst i pozwala osiągnąć maksimum ekwiwalencji na poziomie obrazowania oraz uniknąć niejasności w tłumaczeniu.

The objective of the present thesis is to identify and analyse conceptual metaphors of time, life, and love in Andrew Marvell’s “To His Coy Mistress” and to notice the differences and similarities of the imagery evoked by the original and its two translations into Polish – “Do nieskorej Bogdanki” by Stanisław Barańczak, and “Do cnotliwej damy” by Artur Międzyrzecki. The theoretical part of the thesis discusses the cognitive metaphor theory, the conceptual blending theory, and the methodology of applying cognitive linguistics to translation, most predominantly to translating metaphors, and highlights the issues of equivalence and translatability of poetry. On the basis of the carried out analysis, two Polish translations are assessed taking into account the attained equivalence to the original poem. The study attempts to prove that applying cognitive linguistics to translation’s theory, practice, and analysis serves as an important complement to the existing linguistic and literary theories, enables the profound immersion into a text, and allows to attain the maximum of faithfulness in translating the imagery and to avoid obscurities and misunderstandings in translation.