Analogy legis in law of obligations and the phenomenon of judicial activism.

Analogia jest sposobem rozumowania znanym już od czasów starożytnych. Wnioskowanie na jej podstawie można sprowadzić do prostej zasady mówiącej, że dla podobnych stanów faktycznych powinny następować podobne konsekwencje prawne. Aktywizm sędziowski jest zjawiskiem szeroko dyskutowanym w literaturze teorii prawa. Nie ma w tym niczego dziwnego, gdyż powoduje szereg problemów teoretycznoprawnych i ustrojowych. W pracy tej postanawiam zbadać relację między dwoma pojęciami z tematu, aby móc odpowiedzieć na pytanie: czy Sąd Najwyższy stosując analogię legis działa w sposób aktywny, czy pasywny. W tym celu na wstępie pracy stawiam pytania, na które staram się odpowiadać w dalszej części. W pierwszym rozdziale omawiam pojęcie analogii legis, analogii iuris. Poświęcam cześć uwagi analogii i jej funkcjonowaniu w innych państwach oraz w systemie common law. Drugi rozdział dotyczy pojęcia aktywizmu, problemów teoretycznoprawnych z nim związanych oraz pojęcia dyskrecjonalności. W trzecim rozdziale odpowiadam na pytania postawione we wstępie oraz formułuję postulaty de lege ferenda i de sententia ferenda. Także w tym rozdziale następuje omówienie orzecznictwa Sądu Najwyższego dotyczącego analogi legis w prawie zobowiązań i próba odpowiedzi na główne pytanie tej pracy. W zakończeniu podsumowuję dotychczasowe wnioski.

Analogy is the way of reasoning which is known since the ancient Times. Reasoning on analogy could be brought to the simple rule, that for similar cases the legal conclusions should be similar or even alike. Judicial activism is widely discussed in literature on theory of law. It is not surprise, because it causes quite amount of problems in theory of law and also in political system. In this thesis I decided to study the relation between judicial activism and the reasoning on analogy, to be able to answer the question: does the polish Supreme court in its ruling in which uses analogy is active or stays passive. To reach this goal, in the beginning of this thesis I set up some questions, to which I try to find answer in next chapters. The first chapter is on analogy legis and analogy iuris. There is also some part on analogy in other countries in Europe and in common law system. Second chapter focuses on term of judicial activism, main theoretical problems which are connected with it and the term of judicial discretion. In the third chapter I tried to answer the questions from the beginning. I also formulated postulates towards legislation, and towards judicial power. Also in this chapter I analyze polish Supreme court jurisdiction. In the ending I sum up previous conclusions.