Foreign travels as an important element of education in the sixteenth century on the example of life and activity of Jakub Górski

Bibliogr. s. 42-44

Przewrót umysłowy wywołany wpływem odrodzenia i towarzyszącego mu humanizmu przyniósł doniosłą zmianę w sposobie postrzegania świata oraz życia, powodując przewartościowanie dotychczasowych ideałów kulturalnych, a także wzrastający dynamizm intelektualny. Naukę zaczęto traktować jako dyscyplinę służącą celom utylitarnym i poznawczym, pragnąc za jej przyczyną ukształtować człowieka odznaczającego się indywidualizmem, szerokimi horyzontami intelektualnymi oraz wysokimi kwalifikacjami moralnymi. Okres staropolski charakteryzował się wzrostem zainteresowań kwestiami edukacyjnymi. Funkcjonująca wtedy droga wychowawcza koncentrowała się wokół określonych wartości, służących przede wszystkim dobru ojczyzny, obejmując edukację szkolną oraz wychowanie publiczne. Instytucją zapewniającą w tym okresie gruntowne wykształcenie był uniwersytet. Podstawą nauczania akademickiego stały się przedmioty dające scholarom doskonały ogląd świata oraz rzetelną wiedzę wykorzystywaną w późniejszej karierze. Jednocześnie, zgodnie z panującymi hasłami humanistycznymi, powracano do źródeł, kładąc nacisk na naukę języków klasycznych. Pamiętano również o przekazaniu wzorców zachowania właściwych człowiekowi pobożnemu, kierującemu się zasadami etyki i honoru. Uzupełnieniem wykształcenia uzyskanego na rodzimym gruncie były formy pozaszkolne, do których zaliczały się podróże edukacyjne do zagranicznych wszechnic. W okresie staropolskim, ze względu na powszechne zainteresowanie społeczeństwa sprawami pedagogicznymi, wojaże naukowe stały się cechą charakterystyczną epoki. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie życia i działalności naukowo-dydaktycznej Jakuba Górskiego, znakomitego humanisty, uczonego, reformatora oraz ośmiokrotnego rektora Akademii Krakowskiej, a także określenie roli peregrynacji edukacyjnych jako istotnego elementu staropolskiego kanonu kształcenia.

Mental upheaval caused by the influence of the Renaissance and the accompanying humanism brought an important change in the perception of the world and life, causing a reevaluation of existing cultural ideals, as well as increasing intellectual dynamism. Science began to be treated as a discipline serving utilitarian and cognitive purposes, which should shape a human being characterized by individualism, broad intellectual horizons and high moral qualifications. The Old Polish period was characterized by an increase in interest in educational matters. Educational way of that time focused on specific values serving primarily the good of the homeland, and it included school education and education of the public. During that period, thorough education could be ensured by institutions such as university. The basis of academic education started to encompass subjects giving students an excellent view of the world and a thorough knowledge used in subsequent career. At the same time according to the prevailing humanist slogans there was a return to the sources, with an emphasis on teaching classical languages. It was also remembered about teaching the young behavior patterns appropriate to the godly man, based on the principles of ethics and honor. Complement for the education received on native soil was provided by non-school forms, which included educational trips to foreign faculties. In the Old Polish period, because of the widespread public interest in the pedagogical affairs, scientific voyages have become a hallmark of the era. The purpose of this article is to present the life and scientific and educational work of Jacob Górski, an outstanding humanist, reformer, and eight-time rector of the Academy of Krakow, as well as defining the role of the pilgrimage of education as an essential element of the Old Polish canon of education in his later activities in the territories of the Polish Republic.