Divine (?) Emissary : about transformation through fear in the face of death (Knife in the water) by Roman Polanski

Zaproponowana interpretacja Noża w wodzie, pełnometrażowego debiutu Romana Polańskiego, jest próbą wyjścia poza mitologię związaną z dziełem, wynikającą z klimatu czasów, w których film powstał. Koncentruje się na, wykraczającym poza kontekst historyczny (początek lat 60. XX wieku), wymiarze uniwersalnym filmu, ponadczasowym i transnarodowym. W Nożu w wodzie można zatem dostrzec rodzaj przypowieści o (możliwym) przemienieniu przez trwogę w obliczu śmierci. Film ukazuje postawy bohaterów (Krystyny, a zwłaszcza Andrzeja) wobec grozy śmierci (nieistotne czy realnej, ale możliwej), z którą zostają skonfrontowani za sprawą tajemniczej postaci autostopowicza (Boskiego? Emisariusza). W zwyczajnej historii rozpisanej na trzy figury dramatu (para małżeńska, Chłopak) można dopatrzeć się symbolicznej sytuacji obrazującej pustkę egzystencji uświadomioną przez figurę Innego (Chłopaka), zaś, w z pozoru zwyczajnym autostopowiczu – figury transcendentnej, za sprawą której para małżeńska zostanie skonfrontowana z doświadczeniem sytuacji granicznej, śmierci (możliwej), która stanie się ostatecznym sprawdzianem wymagającym samookreślenia wobec winy. W interpretacji filmu Polańskiego akcent został położony na to jak nad schematem realistycznej historii (opowieści o rekreacyjnej wyprawie na jeziora) nawiązującej do wzorców thrillera w typie hitchcockowskim (motyw tajemniczego zniknięcia) została nadbudowana opowieść paraboliczna o emisariuszu konfrontującym ze śmiercią (sygnowana przez ikonografię i organizację opowiadania zaszyfrowaną w nacechowanej symbolicznie liczbie trzy).

The proposed interpretation of Knife in the Water, Roman Polański's full-length debut, is an attempt to go beyond the mythology associated with the work, resulting from the climate of the times in which the film was made. It focuses on the universal, timeless and transnational dimension of the film, going beyond the historical context (early 1960s). In Knife in the Water, therefore, one can see a kind of parable about (possibly) being transformed by fear in the face of death. The film shows the attitudes of the characters (Krystyna, and especially Andrzej) towards the horror of death (irrelevant or real, but possible), with which they are confronted by a mysterious figure of a hitchhiker (Divine? Emissary). In an ordinary story written in three drama figures (married couple, Boyfriend) one can discern a symbolic situation depicting the emptiness of existence made aware by the figure of the Other (Boyfriend), and in the seemingly ordinary hitchhiker - a transcendent figure, thanks to which a married couple will be confronted with the experience of a situation borderline, death (possible), which will become the final test requiring self-definition of guilt. In the interpretation of Polański's film, the emphasis was placed on how a parabolic story about an emissary confronting death (signed by the iconography and organization of the encrypted in the symbolically marked number three).