The abolition of co-ownership of an agricultural real estate and a farm by court procedure

Tematem niniejszej pracy jest zniesienie współwłasności nieruchomości rolnej i gospodarstwa rolnego w trybie sądowym. Jest to instytucja uregulowana w kilku aktach prawnych. Najistotniejsze z nich to Kodeks cywilny oraz Kodeks postępowania cywilnego. Regulację kodeksową modyfikuje Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego, która określa szczególne zasady obrotu nieruchomościami rolnymi i gospodarstwami. Celem pracy jest sformułowanie wniosków de lege lata i de lege ferenda dotyczących instytucji zniesienia współwłasności nieruchomości rolnej i gospodarstwa w trybie sądowym. Do jego osiągnięcia została wykorzystana metoda dogmatyczna, oparta na analizie tekstu prawnego, dorobku orzecznictwa i literatury. W pierwszej kolejności zostały omówione kluczowe pojęcia, takie jak: nieruchomość rolna i gospodarstwo w rozumieniu Kodeksu cywilnego i Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz współwłasność gospodarstwa rolnego. Następnie scharakteryzowano sądowy tryb zniesienia współwłasności. W pracy zostały zaprezentowane wszystkie trzy sposoby zniesienia współwłasności w trybie sądowym, tj.: podział fizyczny, przyznanie gospodarstwa oraz podział cywilny. Z tymi zagadnieniami powiązana jest problematyka spłat i dopłat oraz uprawnienia do dalszego zamieszkiwania. W dalszej części ukazano wpływ Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego na instytucję zniesienia współwłasności w trybie sądowym, m.in omówiono obowiązki nabywcy, prawo nabycia Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa oraz sankcję nieważności. W pracy zastosowano także metodę komparatystyczną, by porównać polskie normy prawne dotyczące zniesienia współwłasności gospodarstwa rolnego z instytucją sądowego przyznania gospodarstwa obecną w niemieckiej ustawie Grundstückverkehrsgesetz. Ukazano podobieństwa i różnice obu instytucji. W ostatniej części przedstawiono wnioski de lege lata i de lege ferenda.

The subject of this master thesis is the abolition of co-ownership of an agricultural real estate and a farm by court procedure. This is an institution regulated in several legal acts. The most important of them are the Civil Code and the Civil Procedure Code. The Code regulation is modified by the Act on formation of the agricultural system (Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego), which sets rules of agricultural real estate and farms trade. The aim of the thesis is to formulate de lege lata and de lege ferenda conclusions concerning the institution of the abolition of the co-ownership of agricultural real estate and a farm. To achieve it, a dogmatic method will be used, based on the analysis of the legal text, judicature and jurisprudence. Firstly, keywords such as: agricultural real estate and a farm within the meaning of the Civil Code and the Act on shaping the agricultural system, as well as co-ownership of a farm will be discussed. Subsequently, the court procedure of abolition of co-ownership will be characterised. The thesis presents all three ways of abolishing co-ownership by court procedure: physical division, allocation of a farm and sale. The issues of repayments and surcharges and the entitlement to continuation of residence are also included in thesis. In the 9th chapter the influence of the Act on the formation of the agricultural system on the institution of the abolition of co-ownership by a court procedure is shown, especially the obligations of the purchaser, the acquisition right of the National Agricultural Support Centre (Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) and the sanction of nullity are discussed. In the thesis a comparative method is used to collate Polish legal norms concerning the abolition of co-ownership of a farm with the institution of judicial allocation of a farm present in the German act called Grundstückverkehrsgesetz. The similarities and differences of both institutions are set down. The final section presents de lege lata and de lege ferenda conclusions.