Hellenistic Armies. Aspects of organization and tactics

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie kwestii związanych ze strukturą organizacyjną oraz taktyką sił zbrojnych królestw powstałych po rozpadzie imperium Aleksandra Wielkiego. W okresie będącym przedmiotem naszych rozważań miały miejsce jedne z najważniejszych wydarzeń w historii ludzkości : pod ciosami Macedończyków i Greków padło rozległe imperium Achemenidów, co otworzyło zwycięzcom drogę na wschód-do bogatych krain Lewantu. Po śmierci Aleksandra w Babilonie w 323 roku p.n.e, doszło do podziału królestwa pomiędzy jego wyższych dowódców-diadochów. Przez niemal dwadzieścia lat toczyli oni szereg krwawych wojen domowych które osłabiły dziedzictwo syna Filipa. W 306 roku p.n.e poszczególni diadochowie ogłosili się królami (basileis) ziem które udało im się zdobyć włócznią. Z dalszych zmagań wyszli zwycięstwo trzej z nich, zakładając w konsekwencji własne monarchie: Antygonidów, Ptolemeuszy i Seleukidów. W niedługim czasie ich przedstawiciele zaczęli toczyć pomiędzy sobą gwałtowne spory. Głównym narzędziem ich roszczeń były sprawnie zorganizowane siły zbrojne.Epoka hellenistyczna była świadkiem burzliwego rozwoju myśli naukowej na polu nauk ścisłych, i historii. Również antyczna sztuka i literatura zrobiły znaczne postępy dzięki relacjom z innymi kręgami kulturowymi. To samo dotyczy greckiej wojskowości – wykorzystującej na szeroką skalę rozwiązania taktyczne i techniki wojskowej mające miejsce kilka dekad wcześniej. Wojny toczyli przede wszystkim zawodowi żołnierze. Niezwykle wysoko rozwinięte stały się logistyka oraz inżynieria wojskowa. Dzięki rozwinięciu sieci osadnictwa wojskowego, możliwe stało się utrzymanie niemal stałego źródła poboru rekrutów.Znaczne zmiany w sposobie prowadzenia działań zbrojnych, nastąpiły już w końcowym okresie V wieku p.n.e. Większą uwagę zaczęto przywiązywać do systemu szkolenia i współdziałania różnych formacji. W odpowiedzi na rozwój technik oblężniczych ulepszeniu uległy metody budowy fortyfikacji. Coraz większą uwagę zaczęto również przykładać do sił złożonych z żołnierzy najemnych - czego przykład dali Agesilaos czy Jazon z Feraj. Na ten okres przypada działalność takich wybitnych reformatorów sztuki wojennej jak Epaminondas czy Ifikrates czy Filip II - twórca macedońskiej falangi i mocarstwowej pozycji Macedonii. Koścem wszystkich armii hellenistycznych była piechota wyposażona w długie macedońskie włócznie - sarisy. Dowiodła swojej wartości w trakcie starć toczonych w okresie wojen diadochów i długo potem. Oprócz niej monarchowie utrzymywali stałe oddziały gwardii pieszej, złożone z zawodowych żołnierzy - synów osadników wojskowych. Duży nacisk kładziono na współdziałanie tych formacji z jednostkami lekkiej piechoty, które w omawianej epoce ukazały pełnie swych możliwości.W armiach hellenistycznych, szczególna rola przypadała jednak rozmaitym jednostkom konnicy - w tym gwardii tworzącej oddziały ciężkiej kawalerii walczącej w zwarciu. Obok niej istniało wiele oddziałów lekkokonnych- skutecznych w zwiadzie i zasadzkach. W omawianym okresie Grecy zetknęli się ze słoniami i rydwanami bojowymi i bardzo szybko zaadaptowali je do własnych potrzeb - choć były bronią obosieczną. Dzięki rozwijanemu systemowi osad wojskowych, hellenistyczni monarchowie mieli niemalże do stałej dyspozycji zwarte źródło rekrutów. System funkcjonował poprawnie do połowy III wieku p.n.e kiedy pojawiła się pierwsze objawy jego rozkładu - wraz z narastającymi stratami terytorialnymi i buntami ludności, stanowiło to przyczynę upadku świata hellenistycznego w obliczu ekspansji agresywnej Republiki Rzymskiej.

The main purpose of this work is to present issues related to the organizational structure and tactics of the armed forces of the kingdoms which were established after colapse of the empire of Alexander the Great. In the abovementioned period were some of the most imprtant events in human history; under the blows from greek conquerors felt vast Achaemenid empire, which opened the way to the east for the winners. After death of Alexander, there wasa wide distribution of rents between his senior commanders - diadochoi. For almost twenty years they fought a series of vicious civil wars, hence weakening the Alexanders work. In 306 BC, some of these indyviduals proclaimed themselves kings, over the lands which they managed to conquer by spear. As a result of further struggles, three victorious warlords emerged thus establishing their ownroyal houses. The main tool of fulfiling their expansionist desires were superior trained ad organized armed forces.Hellenistic era witnessed rapid development of science in all areas. The same can be said about art of war. During this period, there was a widespread use of large-scale military solutions. Wars were fought by armies composed of professional soldiers. Military engineering and logistics became highly developed. With the expanding network of military settlements it became possible to maintain almost constant source of recruits.Significant changes in the conduct of wars, had already occured several decades earlier. More attention was given to efficient system of training and discipline as well as to cooperation of various military formations on the field. In response to highly developed siege techniques,there was also a large improvement in fortifications. In this period lived such famous military reformers like Iphicrates or Philip II - creator of the famous macedonian phalanx and superpower position of his kingdom.The backbone of all hellenistic armies were infantryman handling long spears- sarissas. They proved their value during turbulent period of diadochi wars and later. In addition, most monarchs maintained regular units of infantry, composed of professional soldiers - sons of military setlers. Great emphasis was placed in cooperation of this units with light infantry. In most armies however, there was much trust in cavalry arm. The most important units were mounted bodyguards, who were accustomed to fight alongside the king in close quarters. Next to them were many branch of light cavalry - extremely effective in ambuscade and reconnaissance. During this period Greeks encountered war elephants and chariots, and had quickly adapted these devices to their own needs - even though it were a double edged weapon.The founders of hellenistic dynasties developed system of military settlements. The main advantage of it was almost constant source of fresh recruits at their disposal. This system functioned properly until mid-third century when it began to show first signs of decay. Kleroi gradually became hereditary property and were leased via commercial transactions . In view of its failures, monarchs were forced to rely increasingly on mercenaries, who became the predominanntsource of soldiers available. This fact, with growing territorial losses and native revolts became the main reason of demise of Hellenistic kingdoms which opened the way of expansion for dynamic and predatory Roman Republic.