Proactivity in contextual perspective in relation to selected dispositional resources among persons preparing for transition from educational system to the labour market.

Tło teoretyczne: Dotychczasowe badania dowodzą, iż zachowania proaktywne skutkują zarówno efektywniejszym rozwojem kariery pracownika, jak i korzyściami dla organizacji, w której funkcjonuje. Proaktywność jako cecha rozwojowa, powiązana z różnymi dyspozycjami psychologicznymi, wydaje się mieć obiecujący wpływ na przebieg procesu transformowania własnej tożsamości oraz adaptacji do nowych okoliczności życiowych i zawodowych.Cel: Celem pracy jest zbadanie korelacji między proaktywnością (i jej rodzajami) a wybranymi konstruktami (rozumianymi jako zasoby dyspozycyjne) u osób, które w najbliższym czasie czeka przejście z systemu edukacyjnego na rynek pracy. Zasobami tymi są: czynniki „Wielkiej Piątki”, uogólniona własna skuteczność, optymizm, perfekcjonizm adaptacyjny, przyszłościowa perspektywa czasowa oraz indywidualizm/kolektywizm.Metody: W badaniu wzięła udział grupa 112 osób (54% kobiet i 46% mężczyzn), kończących studia na różnych kierunkach. Wykorzystano Skalę Proaktywności Ogólnej (SPO); TIPI-PL; Skalę Uogólnionej Własnej Skuteczności (GSES); Test Orientacji Życiowej (LOT-R), Skalę Perfekcjonizmu Adaptacyjnego (PP), pochodzącą z Polskiego Kwestionariusza Perfekcjonizmu Adaptacyjnego i Dezadaptacyjnego (KPAD); Skalę Przyszłościowej Perspektywy Czasowej (PP), pochodzącą z Kwestionariusza Postrzegania Czasu Zimbardo (ZTPI) oraz Skalę Indywidualizmu i Kolektywizmu (I-K).Wyniki: Osoby postrzegające siebie jako skuteczne, prezentujące adaptacyjną formę perfekcjonistycznego stylu funkcjonowania, optymistyczne, zorientowane na przyszłość, charakteryzujące się ekstrawersją, stabilnością emocjonalną, sumiennością, ugodowością i otwartością na doświadczenie prezentują także częściej zachowania proaktywne. Proaktywność nie wykazała zależności z orientacją społeczną (wyniki dodatkowych testów sugerują w tym względzie znaczącą współzmienność płci – proaktywni są indywidualistyczni mężczyźni).Wnioski: Konkretne wewnętrzne zasoby mogą być predyktorami zachowań proaktywnych u studentów będących w procesie tranzycji na rynek pracy. Jest to szczególnie istotne w kontekście dokładniejszego poznania czynników, które umożliwiają młodym osobom lepsze przystosowanie do współczesnych, społeczno-ekonomicznych presji rozwoju.

Background: Studies have showed that proactive behaviour results in both more effective career development of an employee and profits for the organization he functions in. Proactivity as an development characteristic linked with different psychological dispositions appears to have a promising impact on the process of transforming own's identity and adaptation to new life and work circumstances.Purpose: The purpose of this study is to examine the correlation of proactivity (and its types) and selected constructs (understood as dispositional resources) in peoples that are about to transition from educational system to the labour market. Selected resources include: factors of "Big Five", generalized self-efficacy, optimism, adaptive perfectionism, future time perspective and individualism/collectivism.Methods: The study was conducted on 112 peoples (54% women and 46% men) currently finishing various studies. Used tests include: General Proactivity Scale (SPO), TIPI-PL, Generalized Self-Efficacy Scale (GSES), Life Orientation Test (LOT-R), Adaptive Perfectionism Scale (PP) from The Polish Adaptive and Maladaptive Perfectionism Questionnaire (KPAD), Future Time Perspective (PP) from The Zimbardo Time Perspective Inventory (ZTPI) and Individualism and Collectivism Scale (I-K Scale).Results: Peoples perceiving themselves as efficacious, showing adaptive form of perfectionist style of functioning, optimistic, future-oriented, characterized by extraversion, emotional stability, conscientiousness, agreeableness and openness display proactive behaviour more often. Proactivity didn't show any relation with social orientation (additional tests indicate however a difference regarding this matter between sexes – individualistic males are significantly more proactive).Conclusions: Particular internal resources can be predictors of proactive behaviour among students in the process of transition to the labour market. It is especially important in the context of deeper understanding of the factors allowing young people to better adjust to contemporary socioeconomic development pressures.