Afroamerykańska odmiana języka angielskiego w tłumaczeniu audiowizualnym i literackim

Celem niniejszej pracy jest analiza tłumaczenia dialektu na podstawie powieści Kathryn Stockett The Help, jak również filmu o tym samym tytule. Powieść dotyka tematyki związanej z ruchem na rzecz praw obywatelskich ciemnoskórej społeczności Stanów Zjednoczonych w drugiej połowie XX wieku. Główne postaci to dwie Afroamerykanki, które pracują jako pomoc domowa u dwóch rodzin mieszkających w Jackson. Ich charakterystyczną cechą jest język, którym się posługują, czyli AAVE. Jest to afroamerykańska odmiana języka angielskiego głęboko zakorzeniona w kulturze i historii sięgającej do ery niewolnictwa, co sprawia, że przed tłumaczem stoją wyzwania na różnym poziomie: międzyjęzykowym (język angielski i polski), wewnątrzjęzykowym (standardowa i niestandardowa odmiana języka polskiego) i kulturowym. Pierwsze dwa rozdziały przedstawiają analizę definicji dialekt z wyszczególnieniem cech i elementów historii AAVE. W trzecim rozdziale zaprezentowane są podejścia wybranych teoretyków przekładu do tłumaczenia dialektu, jak również cechy charakterystyczne, podobieństwa i różnice między tłumaczeniem audiowizualnym i literackim. Rozdział czwarty zawiera praktyczną analizę strategii tłumaczeniowych zastosowanych w celu przełożenia elementów dialektu.

This paper addresses the issue of dialect translation on the basis of a novel by Kathryn Stockett The Help – a book that has recently gained considerable popularity not only because of the fact that it was adapted to the Academy Award movie of the same title which is the subject of analysis as well, but also because it demonstrated the inner side of the Civil Rights Movement that was initiated in the second half of the 20th century in the southern part of the United States. The main characters of the novel are two African American maids speaking AAVE and working for the families of Jackson. This is a dialect that is very deeply engraved in the culture and dates back to the slave era; therefore the translator of this novel faces challenges on several levels: interlingual (English into Polish), intralingual (Standard Polish into nonstandard variety) as well intercultural one. The first two chapters investigate a complex notion of dialect; however, the focus is on the origins and features of African American Vernacular English. Chapter three presents different theoretical approaches to dialect translation, as well as analyzes the most salient features and discrepancies of audiovisual and literary translation. Chapter four constitutes of practical analysis focused on the strategies employed to translate dialect-marked features present in the source texts.