Linguistic Picture of Artificial Intelligence in Texts from 2023–2024: Metaphorization and Valuation.

Celem pracy jest zbadanie, jaki obraz technologii sztucznej inteligencji rysuje się we współczesnej polszczyźnie, zwłaszcza w prasie i komentarzach w mediach społecznościowych. Szukam odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób technologia ta konceptualizowana jest przez użytkowników języka. Z analizy wynika, że sztuczna inteligencja jako pojęcie dość nowe dla użytkowników języka opisywana jest za pomocą licznych metafor odnoszących się do bardziej trwale zakorzenionych w umyśle pojęć. Przede wszystkim przedstawiana jest jako narzędzie w ludzkich rękach, jednak liczne są także animizacje, zwłaszcza personifikacja. Może być to związane z rozwojem dużych modeli językowych, z którymi użytkownik może podjąć “interakcję”. AI opisywana jest zawsze w odniesieniu do człowieka – jako byt mu podległy, równy bądź go przewyższający. Charakterystyczna jest liminalność obrazu sztucznej inteligencji, a więc przedstawianie jej np. jako stadium pośredniego między człowiekiem a maszyną. W tekstach pojawia się wiele odniesień do wartości, zwłaszcza bezpieczeństwa, człowieczeństwa, piękna, wygody, sztuki czy zdrowia i korespondujących z nimi antywartości. Szczególnie wyraźnie zaznaczają się obawy o przyszłość, w której sztuczna inteligencja może zagrażać ludziom. Technologia ta ma więc status ambiwalentny – z jednej strony wiązane są z nią nadzieje, z drugiej budzi ona niepokój, a nawet odrazę.

The aim of the thesis is to research the image of artificial intelligence technology in the contemporary Polish language, mainly in the press and comments on social media. I seek to answer the question of how this technology is conceptualized by language users. The analysis shows that artificial intelligence as a concept quite new for the language user is described through various metaphors referring to concepts more embedded in human minds. It is presented primarily as a tool in human hands, but there are also numerous ways of ascribing properties of animate beings to it, especially personification. The development of Large Language Models which made the “interaction” between the user and the chatbot available may play a significant role. AI is always presented in relation to humans, as an entity subordinate to them, equal to them or superior to them. The liminality of the image of artificial intelligence is characteristic, i.e. presenting it, for example, as an intermediate stage between humans and machines. The texts contain many references to values, especially safety, humanity, beauty, art, comfort and health and their corresponding anti-values. Fears about the future in which artificial intelligence may threaten people are particularly evident. This technology therefore has an ambivalent status: on the one hand, hopes are associated with it, on the other, it often arouses anxiety and even disgust.