Boska Komedia Danta Alighieri w dziełach Witolda Gombrowicza i Czesława Miłosza

The Divine Comedy of Dante Alighieri in works of Witold Gombrowicz and Czesław Miłosz

Dante Alighieri jest autorem, który reprezentuje mnogość koncepcji filozoficznych i historycznych. Ten wielki florencki poeta jest dogłębnie naznaczony przez dzieje swoich czasów, poeta-wygnaniec zwany równocześnie ojcem języka włoskiego. Dante jest również człowiekiem wiary, a jego żarliwość religijna i znajomość teologii została potwierdzona w jego najbardziej znanym dziele, Boskiej Komedii. Wreszcie Dante jest również największym autorem, jaki pojawił się na scenie literackiej od czasów starożytnych, który pomimo upływu czasu dominuje w kanonie literatury. Niniejsza praca ma na celu analizę śladów Boskiej Komedii w utworach Witolda Gombrowicza i Czesława Miłosza, dwóch twórców XX wieku, którzy po siedmiuset latach dantejskiej tradycji odczytują dzieło Dantego z perspektywy własnej epoki naznaczonej rewolucją techniczno-naukową, wojnami światowymi i kryzysem wartości. W pierwszym rozdziale przedstawiam ogólny obraz życia oraz stylu pisania obu autorów, szczególną uwagę kierując w stronę filozofii artystycznej Gombrowicza oraz dojrzewania myśli Miłosza. W kolejnym rozdziale przedstawiam analizę eseju pt. Sur Dante oraz staram się znaleźć interpretacje gombrowiczowskiej krytyki. Ostatni rozdział odnosi się do obecności Dantego zarówno w poezji jak i eseistyce Miłosza oraz zawiera analizę wiersza pt. Dante, który stanowi punkt kulminacyjny obecności dantejskiej w twórczości Miłosza.

Dante Alighieri is an author that represents plurality of concepts. This great Florentine poet is deeply marked by the history of his times, a poet and an exile known for this day as a father of Italian language. Dante is also a man of faith and his religious fervor as well as a theological knowledge were proved in his Divine Comedy. Finally Dante Alighieri is the greatest known author since the times of ancient classics, that despite the passing of time plays an important role in canonical literature. The scope of this work is to analyze the presence of Divine Comedy in works of Witold Gombrowicz and Czesław Miłosz, two Polish authors from XX th century, that after seven hundred years of Dante’s tradition are analyzing his work from the prospective of their own times, that are marked with technical and scientific revolution, world wars and the crisis of values. In first chapter I present a general framework of life and style of both authors and pay particular attention to the philosophy of Gombrowicz and the maturation of Miłosz’s thought. In the next chapter I present analysis of essay Sur Dante and I attempt to find the interpretation of Gombrowicz’s critics. The last chapter refers to the presence of Dante both in his poeatry and in his essays and contain analysis of poem Dante, which represent a climax of Dante’s presence in Miłosz’s work.

Dante Alighieri rappresenta con il suo pensiero una pluralità di concetti filosofici e storici. Il grande poeta fiorentino è profondamente segnato dalle vicende del suo tempo, è un poeta – esule e al contempo chiamato il padre della lingua italiana. Dante è anche un uomo di fede e questa sua forte passione religiosa, unita alla conoscenza teologica, si manifesta nella sua opera più celebre ovvero la Divina Commedia. Infine Dante è il più grande autore mai comparso sulla scena letteraria dai tempi dei classici antichi, che nonostante il passare del tempo domina nella letteratura canonica. La presente tesi si pone come obiettivo l’analisi della presenza della Divina Commedia nelle opere di Witold Gombrowicz e Czesław Miłosz, due autori del Novecento polacco, che dopo settecento anni della tradizione dantistica leggono l’opera di Dante dalla prospettiva della loro epoca, segnata dalla rivoluzione tecnico-scentifica, dalle guerre mondiali e dalla crisi dei valori. Nel primo capitolo riporto un quadro generale sulla vita e sullo stile dei due autori prestando una particolare attenzione alla filosofia artistica di Gombrowicz e alla maturazione del pensiero milosziano. Nel capitolo successivo presento l’analisi del saggio di Gomrowicz intitolato Sur Dante e cerco di interpretare la critica gombrowiciana. L’ultimo capitolo tratta della presenza delle nozioni dantesche sia nella poesia che nella saggistica di Miłosz e presenta l’analisi della poesia intitolata Dante, che costituisce il culmine della presenza dantesca nell’opera di Miłosz.