Szwedzkie odpowiedniki przysłów niderlandzkich z obrazu Petera Bruegla Nederlandse spreekwoorden – analiza kontrastywna

Swedish equivalents of Dutch proverbs in Peter Bruegel's painting Nederlandse spreekwoorden – a contrastive study

Celem pracy jest zbadanie ekwiwalencji między niderlandzkimi idiomami przedstawionymi na obrazie Pietera Bruegla Nederlandse spreekwoorden a ich szwedzkimi ekwiwalentami. Materiał do analizy składa się z 157 jednostek frazeologicznych w języku niderlandzkim oraz ich szwedzkich odpowiedników zaczerpniętych z Juska-Bacher (2009).W części teoretycznej eseju zostaje opisana frazeologia jako obszar badawczy jak i różne klasyfikacje fasta fraser w obrębie językoznawstwa szwedzkiego. W części analitycznej idiom jest badany pod kątem różnych typów ekwiwalencji według Dobrovolskij (2011), który wyróżnia ekwiwalenty absolutne (identyczne zarówno na poziomie gramatycznym i leksykalnym, jak i obrazowym i znaczeniowym), ekwiwalenty częściowe (zachowujące te same obrazy i znaczenie, ale różnią się gramatycznie lub leksykalnie), ekwiwalenty paralelne (mają to samo znaczenie, ale różnią się na poziomie gramatycznym lub leksykalnym, a także w obrazowaniu) oraz zerowe ekwiwalenty (które nie mają odpowiedników idiomatycznych).Analiza wykazała, że 122 na 157 idiomów z materiału to ekwiwalenty absolutne (77,7%), m.in se genom fingrarna / door de vingers zien. Pozostałe 35 idiomów zostało zaklasyfikowanych jako ekwiwalenty częściowe (22,2%) m.in . buiten de pot pissen/ pissa bredvid pottan. W materiale nie wyróżniono ekwiwalentów paralelnych ani ekwiwalentów zerowych. Wszystkie ekwiwalenty częściowe zostały podzielone na podgrupy: grupa 22 idiomów z różnicami na poziomie leksykalnym (np geld in het water gooien/ kasta pengarna i sjön), grupa siedmiu idiomów z różnicami gramatycznymi (een zwarte hond ertussen jagen/jaga en svart hund mellan två personer) oraz grupę sześciu idiomów, w których różnice występują zarówno na poziomie leksykalnym, jak i gramatycznym (Aan de veren kent men de vogel./ Man ser på fjädrarna vad för fågel det är).Brak ekwiwalentów paralelnych i zerowych oraz duża liczba ekwiwalentów absolutnych w analizowanym materiale świadczą o tym, że idiomy przedstawione w malarstwie Pietera Bruegla wykazują daleko idące podobieństwa w języku niderlandzkim i szwedzkim.

The purpose of the essay was to investigate equivalence relations between Dutch idioms depicted in Pieter Bruegel's painting Nederlandse spreekwoorden and their Swedish equivalents. The analysis material consists of a total of 157 phraseological units in Dutch and their Swedish equivalents taken from Juska-Bacher (2009).In the theoretical part of the essay, phraseology is described as a research area and various classifications of fixed phrases within Swedish linguistics. In the analytical part, the idiom is examined with regard to different types of equivalence according to Dobrovolskij (2011) who distinguish absolute equivalents (identical on both the grammatical and lexical level as well as in imagery and meaning), partial equivalents (which retain the same imagery and meaning but differ grammatical or lexical), parallel equivalents (that have the same meaning but differ on the grammatical or lexical level as well as in imagery) and zero equivalents (which have no idiomatic equivalents).The analysis has shown that 122 out of 157 idioms from the material are absolute equivalents (77.7%), e.g., se genom fingrarna / door de vingers zien. The remaining 35 idioms have been classified as partial equivalents (22.2%) e.g., buiten de pot pissen/ pissa bredvid pottan. No parallel equivalents or zero equivalents have been distinguished in the material. All sub-equivalents have been sorted into subgroups: a group of 22 idioms with differences on the lexical level (for example geld in het water gooien/ kasta pengarna i sjön), a group of seven idioms with grammatical differences (een zwarte hond ertussen jagen/jaga en svart hund mellan två personer) and a group of six idioms where the differences occur both on the lexical and grammatical level (Aan de veren kent men de vogel./ Man ser på fjädrarna vad för fågel det är).The absence of parallel equivalents and zero equivalents as well as a large number of absolute equivalents in the analyzed material testify that the idioms depicted in Pieter Bruegel's painting show far-reaching similarities in Dutch and Swedish.

Syftet med uppsatsen var att undersöka ekvivalensrelationer mellan nederländska idiom framställda på Pieter Bruegels målning Nederlandse spreekwoorden och deras svenska motsvarigheter. Analysmaterialet utgörs av sammanlagt 157 fraseologiska enheter på nederländska och deras svenska ekvivalenter hämtade ur Juska-Bacher (2009). I den teoretiska delen av uppsatsen beskrivs fraseologi som forskningsområde och olika klassificeringar av fasta fraser inom svensk lingvistik. I den analytiska delen undersöks idiomen med avseende på olika typer av ekvivalens enligt Dobrovolskij (2011) som urskiljer absoluta ekvivalenter (identiska på både det grammatiska och det lexikala planet samt i bildlighet och betydelse), delekvivalenter (vilka behåller samma bildlighet och betydelse men skiljer sig grammatiskt eller lexikalt), parallella ekvivalenter (har samma betydelse men skiljer sig på det grammatiska eller lexikala planet samt i bildlighet) och nollekvivalenter (som inte har några idiomatiska motsvarigheter).Analysen har visat att 122 av 157 idiom ur materialet är absoluta ekvivalenter (77,7 %), t.ex. se genom fingrarna / door de vingers zien. De återstående 35 idiomen har klassificerats som delekvivalenter (22,2 %) t.ex. buiten de pot pissen/ pissa bredvid pottan. Inga parallella ekvivalenter eller nollkvivalenter har urskilts i materialet. Alla delekvivalenter har sorterats i undergrupper: en grupp med 22 idiom med skillnader på det lexikala planet (till exempel geld in het water gooien/ kasta pengarna i sjön), en grupp med sju idiom med grammatiska skillnader (een zwarte hond ertussen jagen/jaga en svart hund mellan två personer) och en grupp med sex idiom där skillnaderna förekommer både på det lexikala och det grammatiska planet (Aan de veren kent men de vogel./ Man ser på fjädrarna vad för fågel det är). Frånvaron av parallella motsvarigheter och nollekvivalenter samt det stora antalet absoluta ekvivalenter i det analyserade materialet vittnar om att idiomen framställda på Pieter Bruegels målning uppvisar långtgående likheter i nederländskan och svenskan.