Polish Political Myths in the 20th and 21st Centuries

Myślenie mityczne jest charakterystyczne nie tylko dla członków społeczności tradycyjnych, ale także dla przedstawicieli społeczeństw Zachodu. Z tym stwierdzeniem zgodziliby się tacy badacze jak m.in Ernst Cassirer, Mircea Eliade, Leszek Kołakowski, Claude Lévi-Strauss, Hans Blumenberg. Polityka jest tym obszarem działalności człowieka, które jest szczególnie podatne na myślenie mityczne. Mit polityczny, będąc odpowiedzią fundamentalne potrzeby człowieka, jest nie tylko udramatyzowaną narracją o wydarzeniach politycznych, ale także przynależną symbolicznej części kultury specyficzną formą świadomości społecznej, która wzmacniana przez propagandę może modelująco wpływać na myśli i zachowania jednostek oraz zbiorowości. Przedstawiciele władzy tworzą, modyfikują i podtrzymują mityczne bądź mitopodobne wyobrażenia, by za ich pomocą oddziaływać na odbiorców. Podstawowymi celami pracy są definicja mitu politycznego oraz analiza przyczyn, warunków i przebiegu mitologizacji rzeczywistości na przykładzie wybranych wątków polskiej polityki w XX i XXI wieku. Praca została podzielona na cztery rozdziały. Pierwszy rozdział dotyczy rozważań teoretycznych. Przedstawione w nim zostały następujące zagadnienia: krótka historia badań nad mitem, relacja między mitem i tożsamością narodową, definicja mitu politycznego oraz przyczyny, warunki i przebieg mitologizowania rzeczywistości politycznej. Przedmiotem kolejnych rozdziałów są: monomity stalinowskie formułowane przez komunistów w Polsce Ludowej w latach 1944-1956, mitologizowanie rzeczywistości w okresie rządów Prawa i Sprawiedliwości w latach 2005-2007 oraz próba mitologizacji rzeczywistości po katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem w 2010 r.

Mythical thinking is characteristic not only for traditional societies, but also for contemporary, developed societies. There are several major scholars who would agree with this thesis. Among them there are: Ernst Cassirer, Mircea Eliade, Leszek Kolakowski, Claude Lévi-Strauss, Hans Blumenberg, As a response to fundamental human needs political myth is a not only dramatized narration concerning political events, but also a form of collective imagination which - through the use of propaganda - can effectively influence individual people as well as a whole society. The main feature of political myths is the fact that it can be ‘produced’ by political leaders. In the first chapter the author presents the definition of political myth, the relation between myth and national identity and the process of mythologizing reality. In the next chapters the author presents the polish political myths during stalinism, elements of the mythical thinking in the discourse of the party Law and Justice during the years 2005-2007 and the process of mythologizing reality after the Smolensk air crash in 2010.