Stanisław Przybyszewski – between a naked soul and a sheet of paper

Praca poświęcona została Stanisławowi Przybyszewskiemu, znanemu nie tylko z niezwykle buntowniczej postawy, ale przede wszystkim z dorobku literackiego, który znacząco wpłynął na rozwój polskiego modernizmu. Wywód podzielono na dwie części: pierwsza z nich traktuje o autotematyzmie w twórczości pisarza. Znalazły się w niej rozdziały dotyczące twórczego indywiduum, „duszy” i „mózgu” w rozumieniu autora "Confiteor", sztuki w kontekście seksualności, a także kryzysu twórczego. Przyjrzano się również temu, jak twórca wyobrażał sobie koncepcję powieści „nagiej duszy” czy historii powstawania jednego z jego dzieł. Druga część stanowi natomiast próbę przyjrzenia się procesowi twórczemu Przybyszewskiego w świetle krytyki genetycznej. Analizie poddano rapsod III "Nad morzem", skupiając się na najciekawszych interpretacyjnie zmianach, które zaszły pomiędzy rękopisem, pierwodrukiem, a edycjami książkowymi utworu. Celem rozprawy było więc spojrzenie na młodopolskiego artystę przez pryzmat krytyczno-genetyczny i skonfrontowanie jego poglądów na temat tworzenia z tym, jak w rzeczywistości powstawały kolejne karty brulionów, których materialne ślady odnaleźć dziś można w czytelniach rękopisów.

The work was devoted to Stanisław Przybyszewski, known not only for his extremely rebellious attitude, but above all for his literary output, which significantly influenced the development of Polish modernism. The dissertation is divided into two parts: the first deals with self-referentiality in the writer's work. It includes chapters on the creative individual, "soul" and "brain" as understood by the author of "Confiteor", art in the context of sexuality, and creative crisis. The author also looked at how the creator imagined the concept of a "naked soul" novel or the history of the creation of one of his works. The second part is an attempt to look at Przybyszewski's creative process in the light of genetic criticism. Rhapsody III "Nad morzem" was analyzed, focusing on the most interesting interpretative changes that took place between the manuscript, the first edition, and the book editions of the work. The aim of the dissertation was therefore to look at the from Young Poland period artist through a critical-genetic prism and to confront his views on creating with how the subsequent pages of draft papers were actually created, the material traces of which can be found today in manuscript reading rooms.