Heavy metals accumulation in epilithic lichen thalli growing on post-smelting slag dumps of Upper Silesia region.

Praca prezentuje wyniki badań dotyczących pionierskich porostów epilitycznych zdolnych do występowania na pohutniczych zwałowiskach Górnego Śląska. Badany obszar obejmował trzy zwałowiska żużlowe zdeponowane po przeróbce rud cynku i ołowiu. Głównym celem pracy było zbadanie zdolności akumulacji ołowiu, cynku i kadmu przez plechy porostów żyjących bezpośrednio na skrajnie skażonych spiekach żużlowych. Badania terenowe przeprowadzono w trakcie sezonu wegetacyjnego w 2013 oraz 2014 roku. Do szczegółowych analiz chemicznych wybrano trzy gatunki porostów skorupiastych Candelariella aurella, Lecanora muralis i Lecidea lithophila oraz jeden gatunek porostu o plesze krzaczkowatej Stereocaulon nanodes. Stężenia metali ciężkich w plechach porostów oznaczano metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej. Gatunki skorupiaste okazały się być lepszymi akumulatorami niż krzaczkowaty S. nanodes. Z badań wynika, że C. aurella jest dobrym akumulatorem kadmu, natomiast L. lithophila oraz L. muralis wykazują zdolność hiperakumulacji cynku i ołowiu.

The paper presents the results of research concerning pioneer epilithic lichens that are able to grow on post-smelting slag dumps. The study area included three dumps which have been deposited in the Upper Silesia region in the result of lead and zinc ores processing. The main aim of this study was to investigate lead, zinc and cadmium accumulation capacity of lichens growing directly on the extremely contaminated slag sinters. The field study was carried out during dry spring season in 2013 and 2014. Three crustose lichen species Candelariella aurella, Lecanora muralis, Lecidea lithophila and one fruticose lichen Stereocaulon nanodes were chosen for detailed chemical analysis. The concentrations of heavy metals in the lichen thalli were determined using atomic absorption spectroscopy. Crustose lichen species have stronger ability to accumulation of heavy metals than fruticose lichen S. nanodes. The study revealed that C. aurella can be considered as a effective accumulator of cadmium, while both L. lithophila and L. muralis are hyperaccumulators of zinc and lead.