Obraz Tybetu oczami Europejczyka na podstawie książki Heinricha Harrera „Sieben Jahre in Tibet. Mein Leben am Hofe des Dalai Lama”

The image of Tibet through the eyes of a European based on Heinrich Harrer’s travelogue „Sieben Jahre in Tibet. Mein Leben am Hofe des Dalai Lama”

Przedmiotem pracy magisterskiej jest książka „Sieben Jahre in Tibet. Mein Leben am Hofe des Dalai Lama” („Siedem lat w Tybecie: moje życie na dworze Dalajlamy”) (1952) napisana na podstawie wspomnień z siedmioletniego pobytu w Tybecie przez austriackiego pisarza i alpinistę Heinricha Harrera. Celem pracy jest analiza sposobu przedstawienia Tybetu, jego mieszkańców oraz ich kultury w dziele Harrera, a także sprawdzenie, w jakim stopniu europejskie pochodzenie autora wpłynęło na postrzeganie nowej, obcej kulturowo rzeczywistości. Badania przeprowadzono analizując utwór Harrera – szczegółowej analizie poddano opisy grup społecznych ówczesnego tybetańskiego społeczeństwa, które do 1950 roku składało się z arystokracji, chłopów, nomadów oraz mnichów; religii obecnych w Tybecie (Buddyzmu, Chrześcijaństwa oraz Islamu), kultury tybetańskiej, a także wydarzeń historycznych m.in chińsko-tybetańskiego konfliktu zbrojnego, jak również informacji odnoszących się do Dalajlamy oraz relacji Harrera. Odwoływano się przy tym do literatury przedmiotu, m.in do badań Melvyna Goldsteina, Karéniny Kollmar-Paulenz czy Sergiusa Kuzmina. Dokonano także kontekstualizacji tła historycznego oraz społecznego wydarzeń opisywanych przez Harrera w książce, tj. podłoża konfliktu chińsko-tybetańskiego. Ponadto poddano analizie język, styl i strukturę opisów, wskazując na stały wpływ europejskiego pochodzenia autora, uwidaczniający się przykładowo w stosowaniu znanych mu z Europy nazw w celu opisu nowych, obcych kulturowo elementów, wywodzących się z tradycji buddyjskiej. Podjęto się także próby klasyfikacji gatunkowej utworu Harrera w oparciu m.in o publikacje Anette Huesmann i Eleny Alfrahovej.

The subject of this master’s thesis is the book „Sieben Jahre in Tibet. Mein Leben am Hofe des Dalai Lama” („Seven Years in Tibet”) (1952), written on the basis of the memoirs of a seven-year stay in Tibet by the Austrian writer and mountaineer Heinrich Harrer. The aim of this study is to analyse the way Tibet, its people and their culture are presented in Harrer’s work, and to see to what extent the author’s European background influenced his perception of a new, culturally foreign reality. The research was carried out by analysing Harrer’s work – descriptions of the social groups of Tibetan society at that time, which until 1950 consisted of the aristocracy, peasants, nomads and monks; the religious faiths present in Tibet (Buddhism, Christianity and Islam), Tibetan culture, and historical events such as the Chinese-Tibetan armed conflict, as well as information related to the Dalai Lama and Harrer’s perspective, were analysed in detail. Reference was made to the literature on the subject, including studies by Melvyn Goldstein, Karénina Kollmar-Paulenz and Sergius Kuzmin. The historical and social background of the events described by Harrer in the book, i.e. the background of the Chinese-Tibetan conflict, was also contextualised. In addition, the language, style and structure of the descriptions have been analysed. The author’s European background seems to influence those aspects constantly. It became apparent, as he uses familiar European names to describe new, culturally foreign elements originating from the Buddhist tradition. An attempt was also made to classify Harrer’s work in terms of genre, based, among others, on publications by Anette Huesmann and Elena Alfrahová.

Der Gegenstand dieser Masterarbeit ist das Buch „Sieben Jahre in Tibet. Mein Leben am Hofe des Dalai Lama“ (1952), das anhand der Memoiren des österreichischen Schriftstellers und Bergsteigers Heinrich Harrer über seinen siebenjährigen Aufenthalt in Tibet geschrieben wurde. Ziel dieser Studie besteht darin, die Darstellung Tibets, seiner Bewohner:innen und ihrer Kultur in Harrers Werk zu analysieren und zu untersuchen, inwieweit der europäische Hintergrund des Autors seine Wahrnehmung einer neuen, kulturell fremden Realität beeinflusst hat. Die Untersuchung erfolgte durch eine Analyse von Harrers Werk – Beschreibungen der sozialen Gruppen der damaligen tibetischen Gesellschaft, die bis 1950 aus Aristokratie, Bauern und Bauerinnen, Nomaden und Nomadinnen und Mönchen und Nonnen bestand; der in Tibet präsenten Religionen (Buddhismus, Christentum und Islam), der tibetischen Kultur und historischer Ereignisse wie der bewaffnete chinesisch-tibetische Konflikt sowie Informationen über den Dalai Lama und Harrers Perspektive wurden eingehend analysiert. Dabei wurde auf die Fachliteratur verwiesen, u.a. auf Studien von Melvyn Goldstein, Karénina Kollmar-Paulenz und Sergius Kuzmin. Auch der historische und soziale Hintergrund der von Harrer im Buch beschriebenen Ereignisse, d.h. der Hintergrund des chinesisch-tibetischen Konflikts, wurde kontextualisiert. Darüber hinaus wurden Sprache, Stil und Struktur der Beschreibungen analysiert, indem auf den ständigen Einfluss des europäischen Hintergrunds des Autors hingewiesen wurde, der sich beispielsweise in der Verwendung von ihm aus Europa bekannten Namen zur Beschreibung neuer, kulturell fremder Elemente aus der buddhistischen Tradition zeigt. Außerdem wurde der Versuch unternommen, Harrers Werk gattungsmäßig einzuordnen, unter anderem anhand von Publikationen von Anette Huesmann und Elena Alfrahová.