Social skills, intelligence, interests and their relationship to identity in adolescents with Asperger’s syndrome and high-functioning autism.

Niniejsza praca magisterska powstała w znaczącym stopniu w paradygmacie psychologii poznawczej, której teorie współcześnie rozwijane są w kontekście neuropsychologicznym (neurokognitywistyka) oraz psychologii rehabilitacji. W pracy przedstawiono podstawy teoretyczne neurorozwojowej i poznawczej koncepcji zespołu Aspergera oraz wysokofunkcjonującego autyzmu ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki okresu adolescencji u osób z powyższymi dysfunkcjami.Celem niniejszej pracy kazuistycznej jest wstępna eksploracja problematyki kompetencji społecznych, inteligencji, zainteresowań oraz samooceny adolescentów z zespołem Aspergera i wysokfunkcjonującym autyzmem, a także związku owych dyspozycji osobistych z procesem kształtowania się tożsamości. Z uwagi na ten eksploracyjny charakter zdecydowano się na zastosowanie w zakresie metodologii pewnych założeń teorii ugruntowanej, która dostarczyła również podstaw do przeprowadzania badań zarówno o charakterze nomotetetycznym, jak i idiograficznym oraz zatosowania triangulacji danych.Zastosowano cztery metody standardowe: Wielowymiarowy Kwestionariusz Samooceny MSEI E. J. O'Briena i S. Epsteina; Wielowymiarowy Kwestionariusz Preferencji WKP A. Matczak, A. Jaworowskiej, A. Ciechanowicz, E. Zalewskiej i J. Stańczak; Kwestionariusz Kompetencji Społecznych KKS A. Matczak; Test Matryc Ravena w Wersji Standard TMS J. C. Ravena, J. H. Courta, J. Ravena (w polskiej adaptacji A. Jaworowskiej i T. Szustrowej). Źródłem danych jakościowych były dwie metody: test „Ja jestem” P. G. Zimbardo stosowany jako technika narracyjna oraz wywiad swobodny ze standaryzowaną listą poszukiwanych informacji, badający zainteresowania i koncepcje siebie. Badaniami objęto 9 osób w okresie adolescencji, których średnia wieku wyniosła w przybliżeniu 17 lat i 5 miesięcy. Kryterium doboru do grupy stanowiła potwierdzona diagnoza zespołu Aspergera lub autyzmu z ilorazem inteligencji na poziomie co najmniej przeciętnym (tzw. autyzm wysokofunkcjonujący).Szczegółowa analiza kazuistyczna pozwoliła na opracowanie indywidualnych profilów adolescentów, uwzględniających zarówno sfery funkcjonowania przeciętnego i ponadprzeciętnego, jak i obszary deficytowe. Stwierdzono występowanie deficytów kompetencji społecznych oraz zróżnicowanie funkcjonowania poznawczego i zainteresowań. W eksploracyjnych badaniach nad samooceną zaobserwowano zależność między samooceną ogólną a wiekiem badanych. Analiza wyników całego badania pozwoliła na sformułowanie wstępnych wniosków dotyczących tożsamości adolescentów.

Cognitive Psychology, currently developing along Neuropsychology (Cognitive Neuropsychology) and Rehabilitation Psychology provide theoretical frameworks for this thesis. Neurodevelopmental and cognitive theories of Asperger Syndrome and High-Functioning Autism were presented with a special focus on adolescence.The aim of this multiple case study is an exploratory research on social skills, intelligence, interests and self-esteem of adolescents with Asperger Syndrome and High-Functioning Autism and their relationship to identity. Considering that exploratory approach, methodology relies on some principles of the grounded theory, which was also applied not only to conducting both nomothetic and idiographic research but also to data triangulation.Four standard methods were used, including: Polish adaptations of The Multidimensional Self-Esteem Inventory by E. J. O'Brien and S. Epstein and Standard Progressive Matrices by C. Raven, J.H. Court, J. Raven as well as two Polish methods, namely: Social Competences Questionnaire (Kwestionariusz Kompetencji Społecznych) by A. Matczak and Multidimensional Questionnaire of Preferences (Wielowymiarowy Kwestionariusz Preferencji) by A. Matczak, A. Jaworowska, A. Ciechanowicz, E. Zalewska and J. Stańczak. Furthermore, two qualitative methods were applied: Test ‘I am’ by P.G. Zimbardo, used as narrative technique and an unstructured interview with a standardized list of questions with reference to interests and self-concepts.The sample consisted of 9 adolescents (average age 17 years and 5 months). All participants had received a diagnosis of Asperger Syndrome or Autism with average or above-average intelligence (High-Functioning Autism) based on ICD-10 criteria.A detailed case report enabled to provide individual profiles, taking into consideration both average and above-average as well as deficient aspects of adolescents functioning. Social skills deficits were found, nonetheless equally important was diversity of cognitive functioning and interests. In exploratory study of adolescents self-esteem, a relation between general self-esteem and age was observed. Due to an analysis of results, introductory propositions about adolescents identity were advanced.