Merkel cells in selected species of Gymnophiona

Niniejsza praca prezentuje rozmieszczenie i ultrastrukturę komórek Merkla w śluzówce jamy gębowej Rhinatrema bivittatum i Typhlonectes compressicauda, gatunków płazów beznogich pochodzących z Ameryki Południowej, które różnią się zarówno środowiskiem życiem, jak i biologią. Morfologia komórek Merkla u badanych gatunków wykazuje wiele cech wspólnych dla komórek Merkla opisywanych u kręgowców wyższych i innych gatunków płazów. Występują one w części twórczej nabłonka śluzówki, zwykle w bliskim sąsiedztwie błony podstawnej. U Rhinatremy bivittatum, zwłaszcza u larwy, położenie komórek Merkla wykazało ścisły związek z obecnością naczyń krwionośnych. Subtelne różnice pomiędzy badanymi gatunkami występują w wielkości i kształcie tych komórekKomórki Merkla charakteryzują się występowaniem palczastych wypustek z rdzeniem zbudowanym z tonofilamentów oraz obecnością pęcherzyków z elektronowo ciemnym rdzeniem, których nagromadzenie najczęściej obserwuje się w okolicy kontaktu błony komórkowej komórki Merkla z zakończeniem nerwowym. W przypadku Rhinatrema bivittatum pęcherzyki te występują równomiernie na całym przekroju komórki. Jądro zajmuje znaczną część cytoplazmy, ale jego kształt różni się u badanych gatunków.U dorosłego Typhlonectes compressicauda wykazano obecność serotoniny w komórkach Merkla. Wyniki dla reakcji argyrofilowej sugerują, że przynajmniej część komórek Merkla może wykazywać właściwości endokrynne.

This very work presents the distribution and ultrastructure of Merkel cells in the mouth cavity’s mucosa of the Gymnophiona species from South America - Rhinatrema bivittatum i Typhlonectes compressicauda. They differ from each other both in the habitat and biology.The morphology of the Merkel cells in examined species shows many features that are common with the Merkel cells described by upper vertebrate and other amphibian species. They are in the productive part of the mucosa’s epithelium, usually next to the basement membrane. By Rhinatrema bivittatum, especially the larva, the location of the Merkel cells has shown the close connection with the presence of blood vessels. Some delicate differences occur between the examined species regarding the size and shape of their cells. Merkel cells are characterised by the existence of microvilli with the stroma built of the tonofilaments as well as the presence of many secretory granules that mostly concentrate during the contact between the Merkel cells’ cell membrane and nerve ending. In case of Rhinatrema bivittatum, those graunles occur evenly on the whole section of a cell.The nucleus takes up the larger part of cytoplasm but its shape differs in each of examined species. By mature Typhlonectes compressicauda the presence of serotonin in the Merkel cells has been proven. The results of the argyrophilic reaction suggest that at least one part of the Merkel cells may reveal the endocrine attributes.