Asymetria płci w języku – studium przypadku

Celem niniejszej pracy jest analiza asymetrii płci w języku angielskim, jej podstawy, formy, jakie przybiera i ich funkcje.Pierwszy rozdział skupia się na teoretycznych podstawach asymetrii płci w języku angielskim. Opisuje płeć językową i gramatyczną umowę (gramatyczny związek zgody) dla kategorii rodzaju (żeński, męski lub nijaki), a także związek między lingwistyką płci a Językowym obrazem świata (JOS). W dalszej części rozdziału autorka skupia się na różnicy między płcią a gender (płcią kulturową) oraz na stereotypach, które wzmacniają asymetrię płci. Kolejne podrozdziały poświęcone są teoriom związanym z różnicą między językiem kobiet i mężczyzn, takimi jak modele Deficytu, Dominacji i Różnicy, oraz bardziej postępowym feministycznym teoriom języka. Następnie autorka skupia się na wpływie patriarchatu i społeczeństwa jako jednym z głównych społeczno-kulturowych uwarunkowań lingwistyki płci. Ostatnia część poświęcona jest pochodzeniu pseudo-neutralnych form męskich, tj. zaimka rodzaju męskiego he i rzeczownika man oraz tytułom i zwrotom honorowym.Drugi rozdział koncentruje się na socjolingwistycznym podejściu do asymetrii płci i widoczności płci, na którą oprócz leksyki wpływa także składnia w zdaniu, edukacja wczesnoszkolna i ekspozycja na obrazy. Następnie autorka opisuje etnograficzne podejście do języka kobiet, czyli wpływ poszczególnych kultur i środowiska na wybory językowe. Kolejne podrozdziały poświęcone są indeksalności i performatywności płci, które dały początek trzeciej fali lingwistyki feministycznej (Feminizm trzeciej fali) i nowemu podejściu, zgodnie z którym znaczenie wypowiedzi powinno być analizowane w kontekście lokalnym, a nie globalnym, budowanym w ramach wspólnoty praktyki (CoP), która jest definiowana przez zaangażowanie społeczne. Następnie autorka omawia różne stanowiska wobec reform językowych oraz rodzaje proponowanych reform. Ostatnie rozdziały opisują oficjalne wytyczne i rekomendacje opublikowane w celu zwalczania seksizmu w języku.W trzecim i ostatnim rozdziale autorka skupia się na praktycznej części pracy. Pierwszy podrozdział poświęcony jest przeprowadzonej wcześniej analizie podręczników EFL/ESL. Przywołane są prace z przełomu lat 70. i 80. XX wieku, m.in Marlis Hellinger, Karen Porreca i Adama Jaworskiego. Artykuł Jane Sunderland opublikowany w 2002 roku potwierdza wcześniejsze badania, że w podręcznikach kobiety są nadal wykluczane, poniżane, podporządkowywane mężczyznom, a ich obraz jest zniekształcany. W kolejnych podrozdziałach opisana została metodologia, z uwzględnieniem analizowanych kategorii oraz badanego korpusu, tj. 23 podręczników EFL/ESL wydawnictwa Pearson wydanych w ciągu ostatnich 16 lat. Ostatni podrozdział zawiera podsumowanie badań i wnioski.

This thesis aims to analyse gender asymmetry in the English language, its basis, the forms it takes and their functions.The first chapter focuses on the theoretical background of gender asymmetry in the English language. It describes linguistic gender and the grammatical agreement for gender, and the relationship between gender linguistics and linguistic worldview. In the next section, the author focuses on the difference between sex and gender and the stereotypes that reinforce gender asymmetry. Further sub-chapters are devoted to theories related to the difference between female and male languages, such as the Deficit, Dominance and Difference models, and more progressive feminist theories of language. The author then focuses on the impact of patriarchy and society as one of the main socio-cultural conditions of gender linguistics. The last part is devoted to the origin of pseudo generic masculine forms, i.e., he and man and honorifics.Chapter 2 focuses on the sociolinguistic approach to gender asymmetry and gender visibility, which, apart from the lexicon, is also affected by syntax, early education, and exposure to images. Then, the author describes an ethnographic approach to women`s language, i.e., the influence of individual cultures and the environment in which one lives on the linguistic choices. Further sub-chapters are devoted to gender indexicality and gender performativity, which gave rise to the third wave of feminist linguistics and a new approach according to which the meaning of expressions should be analysed in the local rather than global context constructed within the community of practice that is defined by social engagement. The author then discusses different positions towards language reforms and the types of reforms proposed. The final sections describe the official guidelines and recommendations published to combat sexism in language.In the third and final chapter, the author focuses on the practical part of the work. The first sub-chapter is devoted to the previous content analysis of EFL/ESL textbooks. Works from the late 1970s and early 1980s are cited, including Marlis Hellinger, Karen Porreca and Adam Jaworski. Jane Sunderland's article published in 2002 confirms earlier research that in textbooks, women are still excluded, subordinated, distorted, and degraded. The following sections describe the methodology, including analysed categories and the scrutinised corpus, i.e., 23 EFL/ESL textbooks from Pearson published in the last 16 years. The final sub-chapter includes the author's research summary and conclusions