Simple view
Full metadata view
Authors
Statistics
Neurobiologia zachowań samobójczych
Neurobiology of suicidal behaviors
zachowania samobójcze, samobójstwo, serotonina, noradrenalina, biomarkery, stres, model predyspozycja-stres
suicidal behavior, suicide, serotonin, noradrenaline, biomarkers, stress, predisposition-stress model
Samobójstwa, jak i zachowania samobójcze, wydają się być powszechnym zjawiskiem. Jednakże ze względu na ich wielowymiarowy oraz wyjątkowo złożony charakter powstało wiele definicji tych zjawisk. Najszerzej akceptowaną definicją jest ta przyjęta przez Światową Organizację Zdrowia, określająca samobójstwo jako akt celowego odebrania sobie życia. Natomiast zachowania samobójcze przyjęło się definiować jako zachowania potencjalnie śmiertelne, które zostały podjęte ze świadomą intencją odebrania sobie życia. Kolejnym skutkiem wspomnianej wielowymiarowości i złożoności zachowań samobójczych jest fakt, że dzięki temu temat samobójstw ciągle pozostaje przedmiotem badań, a dzięki nim obecnie znamy wiele czynników ryzyka (takich jak agresja, impulsywność czy gotowość reagowania negatywnymi emocjami na sygnały ze środowiska), jak również zaburzeń psychicznych, które są uznawane za predyspozycję, w modelu predyspozycja-stres. Model ten integruje wpływ biologicznych, pośredniczących i pozabiologicznych czynników na zachowania samobójcze oraz ma istotne znaczenie w identyfikacji ryzyka samobójstwa i zapobieganie mu. Innym narzędziem diagnostycznym używanym do identyfikacji ryzyka wystąpienia zachowań samobójczych są biomarkery krwi obwodowej, takie jak: poziom ekspresji genów SAT1, wiążący się z niskim nastrojem, wysokim lękiem i stresem; czy poziom produktów ekspresji genu supresorowego PTEN, który koduje białka zaangażowane w regulacje cyklu komórkowego. Głównymi zagadnieniami stricte neurobiologicznymi poruszanymi w tej pracy są: związek serotoniny z impulsywnością oraz udział zaburzeń układu noradrenergicznego w zachowaniach suicydalnych. Szczególną rolę w zachowaniach suicydalnych odgrywa receptor 5-HT1A wykazujący up-regulację u osób z depresją i ofiar samobójstw, co może powodować mniej intensywne uwalnianie serotoniny z zakończeń synaptycznych, a to z kolei ma związek ze wzrostem impulsywności i gwałtownymi zachowaniami samobójczymi. U ofiar samobójstw stwierdzono także mniejszą ilość neuronów noradrenergicznych w miejscu sinawym oraz zwiększone wiązanie do receptora β-adrenergicznego w korze przedczołowej, co wskazuje na udział dysregulacji układu noradrenergicznego w zachowaniach suicydalnych. Ponadto stres, częsty czynnik wywołujący depresję i samobójstwo, aktywuje neurony noradrenergiczne miejsca sinawego, a przewlekły stres wyczerpuje złoża noradrenaliny w obszarach projekcji noradrenergicznej, a ubytek ten przyspiesza rozwój depresji.
Suicide and suicidal behavior appear to be extremely common. However, due to their multidimensional and exceptionally complex nature, many definitions of these phenomena have been developed. The most widely accepted definition is that adopted by the World Health Organization, which describes suicide as an act of deliberately taking one's own life. On the other hand, suicidal behaviors are commonly defined as potentially fatal behaviors that were initiated with the conscious intention of taking one's own life. Another effect of the aforementioned complexity of suicidal behaviors is the fact that the topic of suicide continues to be the subject of research and thanks to this, we now know many risk factors (such as aggression, impulsiveness, or readiness to react with negative emotions) as well as mental disorders, which are considered a vulnerability in the vulnerability–stress model. This model integrates the effects of biological, intermediary and non-biological factors of suicidal behavior and is crucial in identifying and preventing suicide risk. Another diagnostic tool used to identify the risk of suicidal behavior are blood biomarkers, such as: SAT1 gene expression level associated with low mood, high anxiety and stress; or the level of the expression of products of the PTEN suppressor gene, which encode proteins involved in the regulation of the cell cycle. The main, strictly neurobiological issues discussed in this thesis are: the connection of serotonin with impulsivity and the contribution of disorders of the noradrenergic system in suicidal behavior. The 5-HT1A receptor, which shows upregulation in depressed people and suicide victims, plays a special role in suicidal behavior, which may result in less intense serotonin release from synapses, which in turn is associated with an increase in impulsivity and violent suicidal behavior. Suicide victims also showed a lower number of noradrenergic neurons in the locus coeruleus and increased binding to the β-adrenergic receptor in the prefrontal cortex, which indicate the involvement of noradrenergic dysregulation in suicidal behavior. Moreover, stress, a common factor between depression and suicide, activates the noradrenergic neurons of the locus coeruleus, and chronic stress depletes norepinephrine deposits in the norepinergic projections, and this depletion accelerates the development of depression.
dc.abstract.en | Suicide and suicidal behavior appear to be extremely common. However, due to their multidimensional and exceptionally complex nature, many definitions of these phenomena have been developed. The most widely accepted definition is that adopted by the World Health Organization, which describes suicide as an act of deliberately taking one's own life. On the other hand, suicidal behaviors are commonly defined as potentially fatal behaviors that were initiated with the conscious intention of taking one's own life. Another effect of the aforementioned complexity of suicidal behaviors is the fact that the topic of suicide continues to be the subject of research and thanks to this, we now know many risk factors (such as aggression, impulsiveness, or readiness to react with negative emotions) as well as mental disorders, which are considered a vulnerability in the vulnerability–stress model. This model integrates the effects of biological, intermediary and non-biological factors of suicidal behavior and is crucial in identifying and preventing suicide risk. Another diagnostic tool used to identify the risk of suicidal behavior are blood biomarkers, such as: SAT1 gene expression level associated with low mood, high anxiety and stress; or the level of the expression of products of the PTEN suppressor gene, which encode proteins involved in the regulation of the cell cycle. The main, strictly neurobiological issues discussed in this thesis are: the connection of serotonin with impulsivity and the contribution of disorders of the noradrenergic system in suicidal behavior. The 5-HT1A receptor, which shows upregulation in depressed people and suicide victims, plays a special role in suicidal behavior, which may result in less intense serotonin release from synapses, which in turn is associated with an increase in impulsivity and violent suicidal behavior. Suicide victims also showed a lower number of noradrenergic neurons in the locus coeruleus and increased binding to the β-adrenergic receptor in the prefrontal cortex, which indicate the involvement of noradrenergic dysregulation in suicidal behavior. Moreover, stress, a common factor between depression and suicide, activates the noradrenergic neurons of the locus coeruleus, and chronic stress depletes norepinephrine deposits in the norepinergic projections, and this depletion accelerates the development of depression. | pl |
dc.abstract.pl | Samobójstwa, jak i zachowania samobójcze, wydają się być powszechnym zjawiskiem. Jednakże ze względu na ich wielowymiarowy oraz wyjątkowo złożony charakter powstało wiele definicji tych zjawisk. Najszerzej akceptowaną definicją jest ta przyjęta przez Światową Organizację Zdrowia, określająca samobójstwo jako akt celowego odebrania sobie życia. Natomiast zachowania samobójcze przyjęło się definiować jako zachowania potencjalnie śmiertelne, które zostały podjęte ze świadomą intencją odebrania sobie życia. Kolejnym skutkiem wspomnianej wielowymiarowości i złożoności zachowań samobójczych jest fakt, że dzięki temu temat samobójstw ciągle pozostaje przedmiotem badań, a dzięki nim obecnie znamy wiele czynników ryzyka (takich jak agresja, impulsywność czy gotowość reagowania negatywnymi emocjami na sygnały ze środowiska), jak również zaburzeń psychicznych, które są uznawane za predyspozycję, w modelu predyspozycja-stres. Model ten integruje wpływ biologicznych, pośredniczących i pozabiologicznych czynników na zachowania samobójcze oraz ma istotne znaczenie w identyfikacji ryzyka samobójstwa i zapobieganie mu. Innym narzędziem diagnostycznym używanym do identyfikacji ryzyka wystąpienia zachowań samobójczych są biomarkery krwi obwodowej, takie jak: poziom ekspresji genów SAT1, wiążący się z niskim nastrojem, wysokim lękiem i stresem; czy poziom produktów ekspresji genu supresorowego PTEN, który koduje białka zaangażowane w regulacje cyklu komórkowego. Głównymi zagadnieniami stricte neurobiologicznymi poruszanymi w tej pracy są: związek serotoniny z impulsywnością oraz udział zaburzeń układu noradrenergicznego w zachowaniach suicydalnych. Szczególną rolę w zachowaniach suicydalnych odgrywa receptor 5-HT1A wykazujący up-regulację u osób z depresją i ofiar samobójstw, co może powodować mniej intensywne uwalnianie serotoniny z zakończeń synaptycznych, a to z kolei ma związek ze wzrostem impulsywności i gwałtownymi zachowaniami samobójczymi. U ofiar samobójstw stwierdzono także mniejszą ilość neuronów noradrenergicznych w miejscu sinawym oraz zwiększone wiązanie do receptora β-adrenergicznego w korze przedczołowej, co wskazuje na udział dysregulacji układu noradrenergicznego w zachowaniach suicydalnych. Ponadto stres, częsty czynnik wywołujący depresję i samobójstwo, aktywuje neurony noradrenergiczne miejsca sinawego, a przewlekły stres wyczerpuje złoża noradrenaliny w obszarach projekcji noradrenergicznej, a ubytek ten przyspiesza rozwój depresji. | pl |
dc.affiliation | Wydział Biologii | pl |
dc.area | obszar nauk przyrodniczych | pl |
dc.contributor.advisor | Janeczko, Krzysztof - 128444 | pl |
dc.contributor.author | Harendarz, Anna-Maria | pl |
dc.contributor.departmentbycode | UJK/WBNOZ | pl |
dc.contributor.reviewer | Janeczko, Krzysztof - 128444 | pl |
dc.contributor.reviewer | Hess, Grzegorz - 128317 | pl |
dc.date.accessioned | 2022-03-14T22:32:16Z | |
dc.date.available | 2022-03-14T22:32:16Z | |
dc.date.submitted | 2021-09-09 | pl |
dc.fieldofstudy | neurobiologia | pl |
dc.identifier.apd | diploma-146961-261903 | pl |
dc.identifier.uri | https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/289138 | |
dc.language | pol | pl |
dc.subject.en | suicidal behavior, suicide, serotonin, noradrenaline, biomarkers, stress, predisposition-stress model | pl |
dc.subject.pl | zachowania samobójcze, samobójstwo, serotonina, noradrenalina, biomarkery, stres, model predyspozycja-stres | pl |
dc.title | Neurobiologia zachowań samobójczych | pl |
dc.title.alternative | Neurobiology of suicidal behaviors | pl |
dc.type | licenciate | pl |
dspace.entity.type | Publication |