A portrait of a man in Polish cinematography from 2007 to 2011

Przemiany społeczne stały się inspiracją dla twórców filmowych, którzy, poprzez kreowanie nowych postaw i wzorców, starali się opisać nową rzeczywistość. Analiza współczesnych filmów dostarcza informację na temat nowego społeczeństwa. Pomimo dużego wpływu kultury zachodniej na społeczeństwo mężczyzna zajmował i nadal zajmuje ważne miejsce w kinematografii polskiej. Badania nad współczesną kulturą, w tym nad sztuką filmową, przynoszą szereg ważnych informacji dla socjologa i kulturoznawcy. W Polsce można było zaobserwować powstawanie nowych modeli kobiety i mężczyzny. Wielu socjologów podjęło się zbadania wizerunku mężczyzn na podstawie filmów i seriali wyprodukowanych po 1989 roku, co pozwoliło zauważyć kluczowe zmiany w męskiej tożsamości. Kino polskie po latach cenzury i narzucanych wzorców wreszcie po transformacji ustrojowej mogło rozwinąć skrzydła. Polscy badacze dokonali wyróżnienia typologii męskich, które swoje odzwierciedlenie znajdują w kinematografii polskiej. Krzysztof Arcimowicz oraz Małgorzata Bogunia-Borowska dokonali typologii na podstawie filmów polskich, a Zbyszko Melosik analizując reklamy. Wybór dzieł, które zostały poddane analizie przez badaczy, nie był przypadkowy. Filmy, które zostały wybrane, były tworzone przede wszystkim w latach 90-tych, przedstawiały mężczyzn z tego właśnie okresu, którzy muszą się odnaleźć w nieznanej dotąd sytuacji – nowy świat, w którym obowiązują nowe zasady, porządki, gdzie pewne układy już przestają istnieć a na próbę zostają wyprowadzone przyjaźnie, związki. Klasyfikacja, która została przedstawiona przez Małgorzatę Bogunię-Borowską obejmuje lata od 1989 – 2009 roku. Po tym czasie nie pojawiła się żadna typologia przedstawiająca zmieniające się typy męskości w kinematografii polskiej. Wymaga to szczególnej uwagi, gdyż w mediach coraz częściej porusza się tematykę męskości. Prezentowany w inny sposób niż dawniej - temat ten jest otwarty na nowości i negocjacje. Już uwolniony od norm, według których musiał funkcjonować w społeczeństwie. Mężczyzna może przyjmować rolę społeczną według swoich preferencji. Typologia badaczy wymagała uaktualnienia – kontynuacji bądź zaprezentowania nowych typów. Pragnęłam w swojej pracy zanalizować postacie męskie prezentowane w polskiej kinematografii. Posłużyła temu analiza czterech filmów, które wyprodukowane zostały w latach 2007-2011. Wybór dzieł był nieprzypadkowy, gdyż jest uzupełnieniem i kontynuacją typologii męskości uwzględnionej przez Małgorzatę Bogunię-Borowską. Celem mojej pracy jest opis modeli męskości w kulturze i społeczeństwie na podstawie polskiej kinematografii oraz prześledzenie procesu zmiany w zakresie ról męskich. Tezą niniejszej pracy jest fakt, iż po kulturalnym i społecznym kryzysie męskości nadchodzi czas wychodzenia z tego kryzysu. W mojej analizie pragnę przedstawić nowe typy męskości i wykazać, że kryzys męskości dobiega końca, a w jego miesjce nadchodzi czas nowego mężczyzny. Postaram się moją tezę zaprezentować i udowodnić jej słuszność poprzez wykorzystanie materiału kulturowego, jakim jest film. Dzieło filmowe traktuję jako tekst kultury, który jest papierkiem lakmusowym toczących się w społeczeństwie procesów.

The aim of my work is to describe the masculinity models in culture and society based on Polish cinematography from 2007 to 2011 and to trace the process of change in male roles. The thesis of this paper is the fact that after the cultural and social crisis of masculinity, it is time to go out of this crisis. In my analysis, I want to present new types of masculinity and to show that the crisis of masculinity is coming to an end, and it is the begging of a new man. I will try my best to present and prove its validity by using the cultural material of the film. I treat films as a text of culture, which is litmus paper of the processes that take place in society. The films that were selected have been created in the 1990s, depicting men of that period, who had to find themselves in an unknown situations - in a new world full of new rules, where certain systems already exist, where their friendships, relationships are being tested. The classification presented by Małgorzata Bogunia-Borowska covers the years 1989 - 2009. After that time, there was no typology of changing masculine types in Polish cinematography. This requires special attention, as the media is more and more concerned with the subject of masculinity.