Jorgensen's dilemma. The genesis of the problem and the various strategies for its resolution.

Niniejsza praca ma na celu przeanalizowanie tzw. dylematu Jorgensena, poprzez pokazanie jego genezy oraz różnych strategii rozwiązywania. Pobocznymi celami jest pokazanie wspólnej płaszczyzny prawa i etyki oraz możliwości zastosowania osiągnięć metafizyki oraz metaetyki analitycznej do problemów filozofii prawa.Pierwszy rozdział poświęcony jest analizie argumentu z błędu naturalistycznego, którego konsekwencje są podstawą dylematu Jorgensena. Polega on na definiowaniu jakości "dobry" za pomocą innych jakości empirycznych. Pokazane są również relacje między błędem naturalistycznym w interpretacji G.E. Moore'a oraz tzw. gilotyną Hume'a.Rozdział drugi charakteryzuje normę prawną oraz jej podobieństwa i różnice z normą etyczną. Najważniejszym podobieństwem jest tutaj funkcja preskryptywna (dyrektywna) norm, która prowadzi do dylematu Jorgensena. Dylemat ten jest następujący: 1) poprawne logicznie rozumowania mogą być dokonywane tylko na zdaniach w sensie logicznym, 2) normy nie są zdaniami w sensie logicznym, 3) na normach nie można przeprowadzać logicznie poprawnych rozumowań, 4)w rzeczywistości przeprowadzane są poprawne logicznie rozumowania na normach (sylogizmy praktyczne). Najpowszechniejszymi strategiami rozwiązania powyższego dylematu są próby zanegowanie jego pierwszej bądź drugiej tezy.Analizie próby zanegowania tezy drugiej dylematu Jorgensena poświęcony jest rozdział trzeci. Analiza ta poprzedzona jest zreferowaniem głównych stanowisk metaetyki. Koncepcje, które przypisują normom wartość logiczną nazywana są kognitywnymi. By bronić tezy o prawdziwościowym charakterze norm należy tak sformułować teorię prawdy, by dostarczyć normom warunków prawdziwości. W tym celu, trzeba dobrze określić relacje zachodzące pomiędzy normami a zdaniami oceniającymi. Istotą rozwiązani kognitywistycznego jest uznanie, że jakości etyczne nie pełnią same z siebie funkcji preskrpytywnej, lecz osiągają ją dopiero w koniunkcji z normą formalną "bonum faciendum est, malum vitandum". Wszystkie zdania oceniające mają takie same warunki prawdziwości jak normalne zdania deksryptywne. Ich uprawdziwiaczami są jakości, które mogą byc traktowane realistycznie i nominalistycznie. Rozwiązanie negujące pierwszą tezę dylematu Jorgnesena, czyli stanowisko nonkognitywistyczne zaprezentowane jest w rozdziale czwartym. W jego ramach przedstawiona jest koncepcja G.H. von Wrighta, która może być użyteczna również dla stanowiska kognitywistycznego, teoria van der Torre i Tana, która bazuje na semantyce światów możliwych oraz logika deontyczna Jana Woleńskiego, bazująca na nielingwistycznej koncepcji normy oraz teorii performatywów J.L. Austina.Zakończenie poświęcone jest podsumowaniu obu strategii oraz ich ocenie. Zwraca się uwagę na skrajnie antyrelatywistyczne konsekwencje stanowiska kognitywistycznego oraz jego jakościową nieoszczędność poprzez pozostawienie w systemie jednej normy naczelnej. Nonkognitywizm natomiast relatywizuje logikę norm, do określonego systemu norm, a nie jest w stanie uzasadnić całego systemu, nie ma więc skutecznej broni przeciwko ustawowemu bezprawiu.

This paper aims to analyze the so-called Jorgensen’s dilemma by showing its origins and different strategies to resolving it. Additional purposes is to show the common ground of law and ethics and the applicability of achievement in analytical metaphysics and meta-ethics to the problems of philosophy of law.The first chapter is dedicated to the analysis of the naturalistic fallacy argument, consequences of which are the base on Jorgensen's dilemma. It consists in defining the quality of "good" with other empirical qualities. There is also shown the relationship between the interpretation of naturalistic fallacy presented by G.E. Moore and so-called Hume's guillotine.The second chapter characterizes a legal norm and its similarities and differences with the ethical norm. The most important similarity is the prescriptive function of norms, which leads to the dilemma Jorgensen. This dilemma is as follows: 1) logically valid reasoning can be made only on the logical sentences (the ones, that can be true or false), 2) the norms are not logical sentences , 3) logically correct reasoning can not be done on the norms, 4), in fact, the correct logical reasoning on the norms are carried out (practical syllogisms). The most common strategies to solve this dilemma is to try to negate the first or second thesis.The third chapter is the analysis of attempt to negate the second thesis of Jorgensen’s dilemma. This analysis is preceded by a report of major metaethics positions. Concepts claiming that norms are true or false are called cognitive. To defend the thesis of logical character of norms, it's necessary to formulate a theory of truth and provide the truth conditions to norms. For this purpose, you need to well define the relationships between norms and evaluative sentences. The essence of cognitivism’s solution is the recognition that the ethical quality do not perform prescriptive functions by their own, but reached it only in conjunction with the formal norm "bonum est faciendum, malum vitandum". All evaluating sentences have the same truth conditions as the normal descriptive sentences. Their truthmakers are qualities, which can be treated realistically or nominalistically.The solution negating the first thesis of Jorgnesen’s dilemma, that is non-cognitivism, is presented in chapter four. In this framework, there is presented G.H. von Wright’s logic, which may be use also for cognitive position, the theory of van der Torre and Tan, which is based on the semantics of possible worlds and Jan Woleński deontic logic, based on the nonlinguistic concept of norms and J.L . Austin’s theory of performatives.Conclusion is devoted to the sum up both strategies and their evaluation. Attention is drawn to extremely anti-relativistic consequences of cognitive positions and its qualitative prodigality by leaving the one supreme norm. Non-cognitivism relativizates logic of norms to a certain set of norms and is not able to justify the entire system, so there is no effective weapons against the statutory lawlessness.