The Iconography of a Peacock in Ancient and Early Christian Art

Tematem i celem pracy jest systematyczna prezentacja kontekstów występowania wizerunku pawia w sztuce starożytnej i wczesnochrześcijańskiej, uzupełniona powstałymi wtedy tekstami literackimi. Ma to zobrazować ich różnorodność i zmienność w czasie oraz służyć próbie odpowiedzi na pytanie o charakter związków łączących przedstawienia pawi z wyrażaniem treści chrześcijańskich. Rozważania oparte są na przykładzie artystycznych reprezentacji pawia do VII wieku występujących na obszarze objętym do tego czasu ekspansją chrześcijaństwa. Dodatkowym celem pracy jest próba charakterystyki ewolucji znaczeń nadawanych symbolom w pierwszych wiekach chrześcijaństwa na przykładzie omawianego motywu. Główną częścią pracy jest katalog zabytków w układzie tematycznym, w którym przeprowadzono ikonograficzną analizę reprezentatywnych przedstawień. Na podstawie omawianego motywu zasygnalizowane zostały pytania na stałe związane z badaniami ikonograficznymi i interpretowaniem dzieł sztuki późnej starożytności, przede wszystkim: jak rozdzielić wymowę pogańską od chrześcijańskiej, w jaki sposób odróżnić element dekoracyjny od niosącego głębsze treści znaczeniowe oraz na ile możliwa jest analiza nie całego programu, a motywu, niebędącego najczęściej samodzielnym tematem kompozycji. Dodatkowo motyw pawia zestawiony został z przedstawieniami mitycznego feniksa. Określenie możliwości badawczych jest więc wstępem do prezentacji kontekstów występowania obu ptaków i próby interpretacji ich wzajemnych, skomplikowanych zależności. Łączący symbolikę tych ptaków temat odrodzenia rozumiany jest w pracy zgodnie z teorią archetypów Carla Gustava Junga, która w badaniach ikonograficznych jest szczególnie pociągająca dzięki możliwości przypisania ludziom różnych kultur i czasów uniwersalnego zestawu nieświadomych odniesień.

The subject and purpose of this thesis is the systematic presentation of contexts in which the images of a peacock appear in ancient and early Christian art, completed with literary texts of those periods. It is supposed to provide a picture of their diversity and variability in time as well as struggle to answer the question about the relations between the use of peacock images and expression of Christian ideas. The author of the thesis also undertakes an effort to characterize the evolution of meaning imposed upon symbols in the first centuries of Christianity.The considerations are based upon numerous examples of artistic representations of peacocks found in the area covered by Christian expansion until 7th century.The main part of the thesis is the catalogue of historical pieces of art preceded by a map carefully created as an innovative tool for the sake of statistics and clarity.