Between retribution and skepticism - neutrality of law in relation to free will

Przedmiotem pracy magisterskiej jest zastosowanie zasady neutralności światopoglądowej państwa do kwestii wolnej woli. Wykazuję w niej, że współczesne prawo karne w swoim uzasadnieniu uwikłane jest w wątpliwe założenia metafizyczne co do odpowiedzialności jednostki, a następnie przytaczam trzy argumenty przemawiające za zerwaniem z tym zaangażowaniem.Po pierwsze, formułuję argument neutralności światopoglądowej, w którym pokazuję, że akceptacja zasady neutralności powinna rozciągać się także na kwestię wolności woli. Wynika to w szczególności z objęcia tą zasadą rozległych doktryn, do których, zgodnie z przedstawionym rozumowaniem, należą koncepcje wolności woli.W dalszej kolejności rozważam argument zasłony niewiedzy Johna Rawlsa, wychodząc od zakwestionowania podziału na sprawiedliwość wyrównawczą i rozdzielczą. Wskazuję, że jeżeli spór o wolność woli i istnienie odpowiedzialności moralnej jest nierozwiązywalny, to poglądy w tej kwestii stanowią rozległą doktrynę, a strony sytuacji początkowej za zasłoną niewiedzy nie powinny ich znać. Natomiast jeżeli spór ten może zostać rozstrzygnięty w przyszłości, to strony powinny zastosować regułę maksymalizacji minimum i przyjąć rozwiązanie, które będzie sprawiedliwe niezależnie od tego, w jaki sposób zostałby rozstrzygnięty w przyszłości spór. Uważam, że oba powyższe scenariusze prowadzą do przyjęcia rozwiązań prawnych neutralnych w kwestii wolności woli.Ostatnim z moich argumentów jest argument epistemiczny przeciwko retrybutywizmowi. W pierwszej kolejności rekonstruuję go w oparciu o poglądy wyrażone w literaturze i porównuję wersje obecne u poszczególnych autorów, takich jak Gregg Caruso, Benjamin Vilhauer czy Sofia Jeppsson. Następnie formułuję własną wersję tego argumentu, uogólnioną tak, by przemawiała za postulatem neutralności w kwestii wolnej woli.Pracę podsumowuje krótka analiza jednego z modeli odpowiedzialności karnej proponowanych w literaturze, tj. modelu zdrowia publicznego–kwarantanny Caruso. Jej celem jest wykazanie, że postulat neutralności w kwestii wolności woli jest możliwy do spełnienia, a ww. model stanowi jeden ze spełniających postulat wariantów konkurencyjnych względem systemu opartego o libertariańską wolną wolę i sprawiedliwość retrybutywną.

The subject of this master's thesis is the application of the neutrality principle to the issue of free will. I demonstrate that contemporary criminal law is entangled in its justification in questionable metaphysical assumptions about individual responsibility. I then present three arguments advocating for breaking away from this involvement.First, I formulate the argument of liberal neutrality, showing that acceptance of the neutrality principle should also extend to the question of free will. This is particularly due to the inclusion of comprehensive doctrines under this principle, to which, according to the reasoning presented, concepts of free will belong.Next, I consider John Rawls' original position argument, starting by challenging the distinction between retributive and distributive justice. I point out that if the debate about free will and the existence of moral responsibility is unsolvable, then views on this issue constitute a comprehensive doctrine, and parties in the original position behind the veil of ignorance should not know them. However, if this debate can be resolved in the future, the parties should apply the maximin rule and adopt a solution that would be fair regardless of how the debate is resolved in the future. I argue that both scenarios lead to the adoption of legal solutions neutral on the issue of free will.My final argument is an epistemic argument against retributivism. I begin by reconstructing it based on views expressed in the literature and compare the versions found in the works of various authors, such as Gregg Caruso, Benjamin Vilhauer, and Sofia Jeppsson. I then formulate my own version of this argument, generalized to support the demand for neutrality on the issue of free will.The thesis concludes with a brief analysis of one of the models of criminal responsibility proposed in the literature, namely Caruso’s public health–quarantine model. Its aim is to show that the demand for neutrality on the issue of free will can be satisfied, and that this model is one of the alternatives that satisfy the neutrality requirement, in contrast to systems based on libertarian free will and retributive justice.