Językowy obraz na podstawie inskrypcji nagrobnych z Triesen, Triesenberg, Vaduz (Lichtenstein) i Sandomierza (Polska)

The lingual picture on a basis of tomb inscriptions of Triesen, Triesenberg, Vaduz (Lichenstein) and Sandomierz (Polen)

Niniejsza praca magisterka pt. Językowy obraz na podstawie inskrypcji nagrobnych z Triesen, Triesenberg, Vaduz (Lichtenstein) i Sandomierza (Polska) ma na celu interpretację językowego obrazu mieszkańców z Liechtensteinu oraz Sandomierza, jak również odczytanie reprezentowanych wartości przez lokalną społeczność. Ponad to podejmę próbę wskazania oraz przeanalizowania podobieństw oraz różnic pomiędzy dwiema grupami inskrypcji. Materiał badawczy z Liechtensteinu (z miast Triesen, Triesenberg i Vaduz) obejmuje około 250 epitafiów. Te, które pochodzą z Polski, z Sandomierza zawierają 75 inskrypcji.Niniejsza praca magisterska składa się z ośmiu rozdziałów. Pierwszy z nich jest poświęcony zagadnieniom, które dotyczą języka, jako formy konceptualizacji świata oraz związkowi języka z procesami myślowymi występującymi w społeczeństwie. Następnie zostanie wyjaśniony również fenomen językowego obrazu świata, a także opis jego tła historycznego w niemieckiej i amerykańskiej tradycji.W kolejnych rozdziałach przedstawione zostaną teoretyczne założenia wprowadzające do metodologii językoznawstwa kognitywnego. Drugi rozdział opisuje metaforę i wykazuje różnice pomiędzy jej tradycyjną, a kognitywną definicją.W dalszej części przybliżony zostanie proces kategoryzacji. Z kolei w rozdziale czwartym zostanie zilustrowane i wyjaśnione w ujęciu kognitywnym pojęcie znaczenia oraz domeny w ujęciu kognitywnym.W następnym rozdziale zostanie wyjaśniona definicja oraz charakterystykę inskrypcji nagrobnej. Poza tym przedstawiona zostanie także typologia inskrypcji z perspektywy językoznawstwa.Rozdział szósty porusza temat śmierci oraz jego wykluczenie przez ludzi ze swojej codzienności. Poza tym w rozdziale tym, zostanie podkreślony fakt, iż śmierć jest nieodłączną częścią i elementem ludzkiej egzystencji oraz że jej obecność jest szczególnie odczuwalna w krajobrazie cmentarza. Kolejny z rozdziałów stanowi uzupełnienie poprzedniego. Jest on poświęcony definicji cmentarza oraz ukrytych w nim symbolach i znaczeniach.Wszystkie teoretyczne założenia służą, jako podstawa do badań nad zgromadzonymi inskrypcjami nagrobnymi.Analiza materiału opiera się na teoriach kognitywizmu. W krajobrazie cmentarza powstają dwie domeny. Jest to domena człowieka, która obejmuje trzy osoby (zmarłego, fundatora, przechodnia) oraz domena Boga. Pierwsza z nich zostaje utożsamiona ze sceną dialogu. Zostanie podjęta próba odszyfrowania oraz porównania tematyki tego dialogu, który występuje pomiędzy grupami inskrypcji z Liechtensteinu i Polski. Z kolei druga z domen poświęcona jest na odtworzeniu wizerunku Boga, który jest przedstawiony na inskrypcjach oraz jego interpretacji.

The aim of this Master’s degree thesis entitled The lingual picture on a basis of tomb inscriptions of Triesen, Triesenberg, Vaduz (Lichenstein) and Sandomierz (Polen) was an interpretation of the linguistic profiles of people living in these two locations as well as an attempt to read off the values representative for these local communities. Moreover I will try to find and analyze the differences between these two groups of inscriptions.The material under study consists of about 250 epitaphs from Lichenstein ( from the towns of Triesen, Triesenberg and Vaduz) and 75 inscriptions from Sandomierz.The thesis consists of eight chapters. The first one is devoted to issues dealing with the language as a form of conceptualization of the world and its relation with thinking processes appearing in the society. Then the phenomenon of linguistic picture of the world will be explained as well as the description of its historic background in German and American tradition.The following chapters will present the theoretical assumptions introductory to the methodology of cognitive linguistics. The second chapter describes a metaphor and demonstrates the differences between its traditional and cognitive definition.Next, the process of categorization will be approximated. The third chapter will illustrate and explain the concepts of meaning and domain in the cognitive interpretation.In the following chapter the definition and the characteristic of inscription will be explained. Moreover, the linguistic typology of inscription will be presented.The sixth chapter is dealing with the theme of death and its exclusion from the everyday life. Furthermore, the fact that the death is an inherent part of human existence and that its presence is especially felt in the environment of the cemetery. The chapter number seven is a supplementary to the previous one. It is devoted to the definition of cemetery and its hidden meanings and symbols. All the above theoretical considerations serve as a foundation to study the inscriptions collected. The analysis of the material collected is based on of cognitivism theories. In the landscape of cemetery the two domains are created. There is a domain of human consisting of three people: the dead, the founder and the passer-by and the domain of God. The first one is identified with a form of dialog. An attempt to decode and compare the topics of this dialog in Lichenstein and Poland will be taken. The second domain is devoted to reproduction and interpretation of the image of God presented on the inscriptions.

Die vorliegende Magisterarbeit hat zum Ziel die Interpretation des sprachlichen Bildes der Bürger von Liechtenstein und Sandomierz und von ihnen vertretenen Werten. Im Übrigen wird ein Versuch unternommen die Ähnlichkeiten und Differenzen zwischen den beiden Gruppen von Epitaphen festzustellen und zu analysieren.Das Forschungsmaterial aus Liechtenstein (aus den Städten Triesen, Triesenberg und Vaduz) umfasst annähernd 250 Epitaphe. Die Gruppe der Epitaphe aus Polen, aus Sandomierz enthält 75 Inschriften.Die vorliegende Magisterarbeit besteht aus acht Kapiteln. Das erste Kapitel ist der Sprache als der Form der Konzeptualisierung von Welt und ihren Zusammenhängen mit den menschlichen Denkvorgängen gewidmet. Außerdem wird das Phänomen des sprachlichen Bildes und seines historischen Hintergrunds in der deutschen und amerikanischen Tradition beleuchtet. Im zweiten, dritten und vierten Kapiteln werden die theoretischen Ansätzen zur kognitiven Methodologie dargestellt. Das zweite Kapitel betrifft die Metapher und die Feststellung ihrer Unterschiede in der traditionellen und kognitiven Auffassung. Im dritten Kapitel wird der Prozess der Kategorisierung nahegebracht. Das vierte Kapitel illustriert und erklärt die Begriffe der Bedeutung und der Domäne im kognitiven Ansatz .Im nächstem Kapitel wird die Definition, Charakteristik der Grabinschrift und ihre Typologie in der linguistischen Sicht beschrieben.Das Kapitel sechs berührt das Thema des Todes und seine Ausklammerung von den Menschen aus dem alltäglichen Leben. Obendrein wird es betont, dass der Tod ein unzertrennliches Teil der menschlichen Existenz ist und dass es sich seine Anwesenheit besonders in der Landschaft des Friedhofs spüren lässt. Das nächste Kapitel gilt als die Fortsetzung des vorherigen Kapitels. Es widmet sich der Auffassung des Friedhofs und den in ihm latent vorhandenen Symbolen. Alle theoretischen Ansätze schaffen die Grundlage für die Forschung der gesammelten Grabinschriften. Die Analyse des Untersuchungsgegenstandes bezieht sich auf das kognitive Konzept. Es entstehen zwei Domänen in der Landschaft des Friedhofs. Die Domäne des Menschen, die 3 Personen in sich inkludiert (den Toten, den Stifter, den Passanten) und die Domäne Gottes. Die Domäne der Menschen wird mit einer Szene des Dialoges gleichgesetzt. Es wird ein Versuch unternommen die Themen dieses Dialoges, die sowohl auf den liechtensteinischen als auch auf den polnischen Grabinschriften vorkommen, zu entziffern und zu vergleichen. In der Domäne Gottes versucht man das Abbild Gottes, das in den analysierten Epitaphen auftritt, zu rekonstruieren und zu interpretieren.